Giáo án Lịch sử và Địa lí 6 (Kết nối tri thức) - Tiết 88 - Bài 14: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X - Năm học 2024-2025 - Đinh Thị Thảo

Nội dung text: Giáo án Lịch sử và Địa lí 6 (Kết nối tri thức) - Tiết 88 - Bài 14: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X - Năm học 2024-2025 - Đinh Thị Thảo

1. Kế hoạch bài dạy LS-DL 6 Năm học: 2024 – 2025 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn Dạy Ngày 15/4/2025 16/4/2025 4/4/2025 Tiết(TKB) 5 2 Lớp 6D 6E TIẾT 88 : BÀI 18. BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ ĐẦU THÊ KỈ X I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU Sau bài học này, giúp HS: 1. Về kiến thức - Trinh bày được những nét chính (nội dung, kết quả) về các cuộc vận động giành quyền tự chủ của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của họ Khúc và họ Dương. - Mô tả được những nét chính trận chiến Bạch Đằng lịch sử năm 938 và những điểm độc đáo trong tổ chức đánh giặc của Ngô Quyền. - Nêu được ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Bạch Đằng năm 938. 2. Về kĩ năng, năng lực - Biết khai thác và sử dụng được thông tin của một sổ tư liệu lịch sử trong bài học dưới sự hướng dẫn của GV. - Biết tìm kiếm, sưu tầm được tư liệu đề phục vụ cho bài học và thực hiện các hoạt động thực hành, vận dụng. 3. Về phẩm chất Bồi dưỡng lòng yêu nước, biết ơn các anh hùng dân tộc đã có công giành lại nền độc lập, tự chủ cho người Việt. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên - Giáo án biên soạn theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS. - Lược đổ vẽ các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến trong thế kỉ X. - Máy tính, máy chiếu; giấy AO (nếu có). 2. Học sinh Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV. A: KHỞI ĐỘNG -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Đinh Thị Thảo Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. Kế hoạch bài dạy LS-DL 6 Năm học: 2024 – 2025 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- a. Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu của bài học cần đạt được, đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b. Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức d. Tổ chức thực hiện: - GV có thể tổ chức hoạt động mở đầu theo gợi ý trong SGK. Mục đích của phấn mở đầu giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học vế một chặng đường dài của lịch sử gắn với cuộc đấu tranh liên tục, không ngừng nghỉ của người Việt chống lại ách đô hộ của người Hán. - Câu hỏi nhận thức đặt ra trong phần mở đầu ở SGK định hướng cho HS đến nội dung bài học này và cũng là cách để GV bước đầu đặt ra vấn đế: Tại sao tên bài học lại là “Bước ngoặt lịch sử đấu thế kt X”? GV cần lưu ý đến điều này khi tổ chức dạy học. - Những cuộc đấu tranh của người Việt trong suốt hơn một thiên niên kỉ bị đô hộ cho thấy vấn đề nổi lên hàng đầu của lịch sử Việt Nam trong suốt hơn một nghìn năm Bắc thuộc là giành lại quyền độc lập, tự chủ cho người Việt. Tất cả các cuộc đấu tranh cho đến trước thế kỉ X đểu thất bại. Lời thề “Một xin rửa sạch nước thù; Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng” vẫn chưa trở thành hiện thực và phải đợi đến sự xuất hiện của người anh hùng họ Ngô ở thế kỉ X mới thực sự giải quyết được. - Hình 1. Bạch Đẳng dậy sóng (tranh dân gian Đông Hồ): GV có thể giới thiệu qua bức tranh dân gian Đông Hồ về chủ đế Ngô Quyến đánh quân Nam Hán đề gợi mở những hiểu biết ban đầu của HS về một sự kiện mà có thể các em đã được đọc, được nghe giới thiệu ở đâu đó, vế ý nghĩa lớn lao của sự kiện này trong lịch sử và đời sống văn hoá của người Việt. Lưu ý: Cách đặt vấn để trong phần khởi động của bài này nhằm mục đích gợi mở cho HS hiểu về tầm vóc, ý nghĩa có tính bước ngoặt, bản lẽ của các sự kiện đầu thế kỉ X (đặc biệt là chiến thắng Bạch Đằng năm 938), tạo tâm thế, mong muốn tìm hiểu rõ hơn các vấn để này thông qua bài học. Đây là yêu cầu quan trọng hơn rất nhiều so với việc bắt HS phải ghi nhớ máy móc, biết tường thuật diễn biến của các cuộc khởi nghĩa, trận đánh như trước đây. B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Mục 1. Họ Khúc và họ Dương dựng quyền tự chủ a. Mục tiêu: Những nét chính (nội dung, kết quả) về các cuộc vận động giành quyền tự chủ của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của họ Khúc và họ Dương. b. Nội dung: GV cho HS khai thác lược đồ hình 4 (hiểu các kí hiệu thông qua bảng chú giải), kết hợp với sơ đồ khái lược diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần thứ nhất (năm 931) và trình bày (ngắn gọn) diễn biến, kết quả cuộc kháng chiến trên lược đổ -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Đinh Thị Thảo Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. Kế hoạch bài dạy LS-DL 6 Năm học: 2024 – 2025 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- c. Sản phẩm học tập: trả lời được các câu hỏi của giáo viên d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: - GV có thể giới thiệu thêm về bối cảnh Khúc Thừa Dụ dựng quyến tự chủ: Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường suy yếu nên khó Idem soát được tình hình An Nam; Viên Tiết độ sứ cai trị nước ta bị giáng Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường suy chức; Khúc Thừa Dụ - một hào trưởng địa yếu nên khó kiểm soát được tình hình phương đã nổi dậy. GV lưu ý cho HS đọc ở An Nam. Viên tiết độ sứđược nhà thêm thông tin trong mục Em có biết để Đường giao nhiệm vụ cai trị nước ta biết vế xuất thân của Khúc Thừa Dụ và cho bị giáng chức. HS liên hệ với kiến thức ở các bài trước: Nhân cơ hội đó, giữa năm 905, một Việc xuất hiện một tầng lớp mới sẽ đảm hào trưởng địa phương ở Hải Dương nhận sứ mệnh lãnh đạo cuộc đấu tranh đi là Khúc Thừa Dụ đã nổi dậy đánh đến độc lập, tự chủ của người Việt, đó là chiếm thành Tống Bình, lật đổ chính tầng lớp hào trưởng bản địa. quyền đô hộ rồi tự xưng là tiết độ sứ, Bước 2: xây dựng chính quyền tự chủ của - GV yêu cầu HS khai thác nội dung người Việt. và sơ đồ cải cách Khúc Hạo, thảo luận cặp Năm 907, con của Khúc Thừa Dụ là đôi về những việc làm của Khúc Thừa Dụ Khúc Hạo đã lên thay cha nắm và Khúc Hạo qua các từ khoá quan trọng quyền tiết độ sứ và tiến hành cải như tự xưng Tiết độ sứ, định lại thuế, tha cách. bỏ lực dịch, lập sổ hộ khẩu. Mùa thu năm 930, quân Nam Hán - Để rút ra nhận xét vẽ ý nghĩa những đánh sang nước ta, lập lại quyền cai việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo, trị. GV có thể cho HS thảo luận theo những Năm 931, thuộc tướng cũ của họ câu hỏi nhỏ như sau: Chính quyền mà họ Khúc là Dương Đình Nghệ kéo quân Khúc giành được có phải chính quyên của từ Thanh Hoá ra Bắc đánh đuổi quân riêng người Việt, do người Việt nắm giữ Nam Hán hay không? (Là chính quyền tự chủ của Cuộc kháng chiến thắng lợi, Dương người Việt); Chính quyền đó đã làm những Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ, tiếp gì có lợi cho người Việt? (Tiến hành cải tục xây dựng nền tự chủ nước nhà cách với chủ trương “Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều yên vui”,...); Cuộc nổi dậy của họ Khúc đánh dấu bước ngoặt như thế nào với người Việt? (Xây dựng nền chính quyền tự chủ cho người Việt). -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Đinh Thị Thảo Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. Kế hoạch bài dạy LS-DL 6 Năm học: 2024 – 2025 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- Bước 3: - GV có thể khai thác kênh hình kèm thông tin tra cứu để giới thiệu vê' đền thờ họ Khúc ở Ninh Giang, Hải Dương nhằm làm rõ công lao của họ Khúc trong lịch sử dân tộc. Đồng thời để nội dung bài học thêm phong phú, GV có thể cho HS xem tập phim “Khúc Thừa Dụ dựng lại chủ quyền” trong bộ phim hoạt hình dài tập “Hào khí ngàn năm” từng phát sóng trên VTV1. HSnhận thức được những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để gây dựng nền tự chủ: tự xưng Tiết độ sứ, định lại thuế, tha bỏ lực dịch, lập sổ hộ khẩu; rút ra được ý nghĩa của những việc làm đó: xây dựng chính quyền tự chủ, độc lập với phong kiến phương Bắc cho người Việt. Bước 4: - GV có thể giới thiệu qua về nước Nam Hán (dựa vào mục Kết nối với địa lí): Phong kiến phương Bắc tuy đã suy yếu nhưng vẫn chưa từ bỏ ý định thống trị nước ta. Do vậy, nhà Nam Hán vẫn tiến sang đánh nước ta vào mùa thu năm 930. - Về nhân vật của Dương Đình Nghệ, GV nên dựa vào thông tin trong các tài liệu, sách báo để khắc hoạ rõ hơn bản lình và cốt cách của nhân vật này, giúp HS hiểu rõ hơn vai trò của ông đối với sự nghiệp củng cố và khẳng định nền tự chủ của người Việt đầu thế kỉ X, sau họ Khúc. - GV cho HS khai thác lược đồ hình 4 (hiểu các kí hiệu thông qua bảng chú giải), kết hợp với sơ đồ khái lược diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần thứ nhất (năm 931) và trình bày (ngắn gọn) diễn biến, kết quả cuộc kháng chiến trên lược đổ. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Đinh Thị Thảo Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. Kế hoạch bài dạy LS-DL 6 Năm học: 2024 – 2025 ----------------------------------------------------------------------------------------------------- a.Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân để hoàn thành bài tập. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. c. Sản phẩm: hoàn thành bài tập; Câu 1. GV hướng dẫn HS tự rút ra công lao của Khúc Thừa Dụ, Dương Đình Nghệ trên cơ sở kiến thức đã học trong bài. D HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập. b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm ở lớp và hoàn thành bài tập ở nhà c. Sản phẩm: bài tập nhóm Câu 3. HS được lựa chọn một trong hai yêu cẩu: - Viết vẽ một nhân vật lịch sử tiêu biểu trong thế kỉ thứ X: HS được tuỳ chọn nhân vật nhưng cần nêu được: quê hương, tiều sử, thành tựu tiêu biểu của cá nhân, đóng góp của nhân vật đó,... - Sưu tẩm thêm tư liệu, hình ảnh có liên quan đến kiến thức trong bài học mà em tâm đắc. + HS có thể tập cách tra cứu thông tin trên internet bằng việc sử dụng các từ khoá liên quan (ví dụ: Khúc Thừa Dụ, ). -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Đinh Thị Thảo Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ