Bài giảng Công nghệ 6 Sách Cánh diều - Bài 5: Thực phẩm và giá trị dinh dưỡng

Nội dung text: Bài giảng Công nghệ 6 Sách Cánh diều - Bài 5: Thực phẩm và giá trị dinh dưỡng

1. BÀI 5: THỰC PHẨM VÀ GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG
2. MỤC TIÊU BÀI HỌC • Nhận biết được một số nhóm thực phẩm chính, dinh dưỡng và ý nghĩa của từng loại đối với sức khoẻ con người. • Tính toán sơ bộ được dinh dưỡng, chi phí tài chính cho một bữa ăn gia đình. • Hình thành thói quen ăn uống khoa học.
3. Món ăn mà em ưa thích nhất là gì? Kể tên các thành phần trong món ăn đó.
4. I. CÁC NHÓM THỰC PHẨM VÀ NGUỒN CUNG CẤP CHÍNH Thực phẩm là sản phẩm mà con người ăn, uống ở dạng tươi sống hoặc đã được sơ chế, chế biến và bảo quản. Mỗi loại thực phẩm thường chứa nhiều loại chất dinh dưỡng với tỉ lệ khác nhau
5. Căn cứ vào chất dinh dưỡng có tỉ lệ cao nhất, thực phẩm được phân chia thành các nhóm như ở cột (1) Bảng 5.1. Bảng 5.1. Nhóm thực phẩm và nguồn cung cấp chính
6. 1. Em hãy kể thêm các thực phẩm chế biến theo gợi ý ở Cột (3) Bảng 5.1
7. 2. Quan sát Hình 5.1, cho biết các chất khoáng và vitamin có trong những thực phẩm nào?
8. II. VAI TRÒ CỦA CÁC CHẤT DINH DƯỠNG CHÍNH ĐỐI VỚI SỨC KHOẺ CON NGƯỜI Các chất dinh dưỡng chính có vai trò rất quan trọng đối với sức khoẻ con người (xem Bảng 5.2).
9. Nước chiếm hơn 50% khối lượng của cơ thể người, để đảm bảo sử dụng thực phẩm hiệu quả và cơ thể khoẻ mạnh thì chúng ta cần phải uống đủ nước dưới dạng đồ uống hoặc ăn vào cùng các loại thức ăn. Nhu cầu nước khuyến nghị cho trẻ từ 10 – 18 tuổi là 40 ml/kg cân nặng. Không nên uống thường xuyên, quá nhiều các loại nước ngọt, nước ngọt có gas để phòng ngừa thừa cân, béo phì. Nguồn: Bộ Y tế, Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam 2016,
10. Trong các chất dinh dưỡng sau đường, đạm, chất khoáng, chất béo, loại nào không cung cấp năng lượng cho cơ thể?
11. Nếu bạn của em có chiều cao thấp hơn so với lứa tuổi, em sẽ khuyên bạn nên ăn thêm những thực phẩm nào? Vì sao?
12. Kilocalorie là đơn vị đo năng lượng, kí hiệu là kcal. Mỗi ngày, trẻ em từ 12 đến 14 tuổi cần được cung cấp tối thiểu 2 200 kcal đối Với nam và 2 040 kcal đối với nữ. Cơ thể được cung cấp khoảng 4 kcal khi sử dụng 1 g protein hay 1 g glucid, khoảng 9 kcal khi sử dụng 1 g lipid. Nguồn: Bộ Y tế, Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam, 2016.
13. III. TÍNH TOÁN SƠ BỘ DINH DƯỠNG VÀ CHI PHÍ TÀI CHÍNHCHO MỘT BỮA ĂN GIA ĐÌNH 1. Nguyên tắc xây dựng bữa ăn hợp lí Bữa ăn cần đảm bảo: đủ năng lượng, đủ và cân đối các chất dinh dưỡng cần thiết, đa dạng thực phẩm và phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình
14. 2. Tính toán sơ bộ dinh dưỡng và chi phí tài chính cho một bữa ăn gia đình Một bữa ăn gia đình hợp lí c ẩn được xây dựng theo các bước sau: Bước 1. Xác định các nhóm thực phẩm cần thiết cho bữa ăn theo khuyến nghị về | chế độ dinh dưỡng hợp lí (xem Phụ lục trang 83, 84). Bước 2. Lên thực đơn cho bữa ăn. Bước 3. Xác định nguyên liệu, số lượng để làm các món ăn. Bước 4. Tính giá thành cho bữa ăn để có thể điều chỉnh theo khả năng tài chính. .
15. Ví dụ: Để tính toán sơ bộ dinh dưỡng và chi phí cho một bữa ăn chính của gia đình có ba người (con 12 tuổi, bố và mẹ), thực hiện các bước như sau: Bước 1. Xác định nhóm thực phẩm cần thiết. Cần đủ 4 nhóm thực phẩm, đó là nhóm giàu tinh bột, đường, giàu chất béo, giàu chất đạm; giàu chất khoáng và vitamin. Bước 2. Lên thực đơn. Thực đơn gồm các món ăn sau: 1. Thịt lợn kho. 2. Đậu phụ (đậu hũ) sốt cà chua. 3. Canh rau cải. 4. Nước đu đủ, chanh leo (chanh dây). 5. Cơm, khoai lang luộc. 6. Sữa chua, sữa nước. Bước 3. Xác định nguyên liệu, số lượng
16. Bước 4. Dựa vào đơn giá các loại thực phẩm tại địa phương, tính giá thành một bữa ăn gia đình (Bảng 5.4).
17. Nếu ở địa phương em không có sẵn các nguyên liệu như trong ví dụ trên hoặc chi phí của bữa ăn không phù hợp với khả năng tài chính của gia đình, em sẽ làm như thế nào để vẫn đảm bảo đủ năng lượng, đủ và cân đối các chất dinh dưỡng? .
18. Hãy tính toán sơ bộ dinh dưỡng và chi phí tài chính cho một bữa ăn của gia đình em.
19. Có bốn nhóm thực phẩm chính: nhóm thực phẩm giàu tinh bột, đường, nhóm thực phẩm giàu chất đạm, nhóm thực phẩm giàu chất béo, nhóm thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng. Mỗi loại thực phẩm thường chứa nhiều loại chất dinh dưỡng với tỉ lệ khác nhau. Mỗi chất dinh dưỡng đều có vai trò quan trọng đối với sức khoẻ con người, thừa hay thiếu bất cứ chất dinh dưỡng nào đều gây ảnh hưởng không có lợi cho sức khoẻ. Để xây dựng một bữa ăn hợp lí cần đảm bảo đủ năng lượng, đủ và cân đối các chất dinh dưỡng cần thiết, đa dạng thực phẩm và phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình.
20. Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo mọi người nên có chế độ ăn đa dạng các loại thực phẩm, uống đủ nước và tập thể dục thường xuyên. Nguồn: Lê Danh Tuyên, Hướng dẫn dinh dưỡng dự phòng COVID-19, Nhà xuất bản Lao động, 2020. | Con người không tự tổng hợp được 8 loại acid béo và 9 loại acid amin thiết yếu | nên các chất này bắt buộc phải lấy từ thức ăn. Nguồn: Viện Dinh dưỡng, 10 lời khuyên dinh dưỡng hợp lí.
21. BÀI HỌC KẾT THÚC