Giáo án Lịch sử 6 (Công văn 5512) - Năm học 2020-2021

Nội dung text: Giáo án Lịch sử 6 (Công văn 5512) - Năm học 2020-2021

1. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Tiết:19, 20, 21,22, 23,24 Chủ đề: THỜI KỲ BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG A.MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Sau khi học xong bài, học sinh - Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và cuộc sống của nhân dân Giao Châu: + Chính trị: trực tiếp cai trị, chia châu, quận huyện +Kinh tế: chiếm ruộng đất, tô thuế nặng nề + Xã hội và Văn hóa: đồng hóa dân tộc Việt, bắt nhân dân ta theo phong tục và luật pháp của người Hán. Thực hiện đồng hóa về văn hóa. + Những thay đổi của nước ta dưới thời thuộc Đường. - Các cuộc đấu tranh giành độc lập tiêu biểu từ năm 40 đến thế kỉ IX. (Tập trung vào các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Hai Bà Trưng - năm 40; Khởi nghĩa Lý Bí, Nước Vạn Xuân, Mai Thúc Loan. Rèn luyện kỉ năng lập bảng thống kê: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, địa điểm, người lãnh đạo, kết quả và ý nghĩa) - Hs biết phân tích , đánh giá những thủ đoận cai trị của phong kiến phương bắc thời bắc thuộc; Biết tìm nguyên nhân vì sao nhân dân ta không ngừng đấu tranh chống áp bức của phong kiến phương Bắc. 2. Năng lực: - Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề - Đọc lược đồ lịch sử. lập bảng thống kê: tên cuộc khởi nghĩa, thời gian, địa điểm, ngườilãnh đạo, kết quả và ý nghĩa) 3. Phẩm chất : + Yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm + Có tinh thần bảo vệ tổ quốc, trân trọng được sống trong hòa bình + Có trách nhiệm với công đồng. B. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHÂN THỨC Nội Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao dung 1
2. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 1. Chính Nêu được các Giải thích được vì Phân tích được Nhận xét được sách thống chính sách sao thế lực phong hậu quả những mức độ tàn bạo trị tàn bạo thống trị của kiến phương Bắc chính sách thống và thâm độc của phong phong kiến lại bóc lột tàn bạo trị của phong trong chính sách kiến phương phương Bắc và đồng hóa đối kiến phương Bắc bóc lột và đồng Bắc đối với đối với nhân với nhân dân ta. đối với đất nước hóa của phong nước ta dân ta. ta. kiến phương Bắc . đối với nhân dân ta. II.Sự Trình bày Lý giải được tại Khám phá được Đánh giá được chuyển biến được tình hình sao dưới ách đô hộ những sáng tạo những thành tựu về kinh tế, kinh tế, văn của các triều đại về văn hóa của về kinh tế, văn văn hóa, xã hóa của nước phong kiến phương nhân dân ta thời hóa của nhân hội trong ta trong thời kì Bắc tình hình kinh Bắc thuộc. dân ta thời Bắc thời kỳ Bắc Bắc thuộc. tế, văn hóa nước ta thuộc. thuộc vẫn phát triển. III. Các Trình bày được Lý giải được tại Xác định được Bình luận cuộc cuộc đấu các cuộc đấu sao nhiều cuộc điểm giống nhau đấu tranh của tranh của tranh của nhân khởi nghĩa liên tiếp của các cuộc nhân dân ta thời nhân dân ta dân ta thời kì nổ ra trong thời kì khởi nghĩa dưới Bắc thuộc. Rút chống Bắc thuộc Bắc thuộc. thời Bắc thuộc ra bài học từ phong kiến những cuộc đấu phương Bắc tranh của nhân dân ta trong thời kì Bắc thuộc. C.HỆ THỐNG CÂU HỎI Câu hỏi nhận biết: 1. Nêu những biến đổi địa giới hành chính nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X. 2. Nêu chính sách cai trị của các triều đại phong kiến đối với nước ta ntn? 3. Nêu dẫn chứng về sự phát triển của nông nghiệp nước ta trong các thế kỉ I - X. 4. Nhân dân ta đã ứng dụng kĩ thuật gì để chống sâu bọ châm đục thân cây cam ? Theo em, việc ứng dụng kĩ thuật này nói lên điều gì 5. - Kể tên những ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp ở địa phương em có từ thời Bắc thuộc được lưu truyền đến ngày nay Câu hỏi thông hiểu 1. Vì sao sau khi chiếm được nước ta, các triều đại phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại cách cai trị và thay đổi tên gọi ? 2
3. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 2. Phương thức bóc lột cơ bản của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta là gì ? Vì sao nhà Hán lại giữ độc quyền về muối và sắt ? 3. Dưới thời nhà Đường, hình thức bóc lột đối với nhân dân ta có gì thay đổi so với trước ? 4. Em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội nước ta? 5. Tình hình văn hóa nước ta có gì thay đổi? Theo em, việc chính quyền đô hộ mở trường học ở nước ta nhằm mục đích gì? 6. Vì sao người Việt mặc dù bị đồng hóa vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên? 7. Trình bày nguyên nhân, thời gian, địa điểm và kết quả ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, khởi nghĩa Bà Triệu 8. Cuộc khởi nghĩa Lý Bí giành được thắng lợi nhờ những nguyên nhân nào? Sau khi giành được ngày thắng lợi, Lí Bí đã làm gì? Vì sao Lý Bí không xưng vương mà lại xưng đế? Theo em đặt tên nước Vạn Xuân có ý nghĩa gì? 9. Trình bày nguyên nhân, kết quả khởi nghĩa Mai Thúc Loan Câu hỏi vận dụng 1. Các chính sách vơ vét, bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc đã để lại hậu quả gì cho đất nước ta bấy giờ 2. Trình bày những đóng góp của phụ nữ trong cuộc khởi nghĩa Bà Trưng, Bà Triệu? 3. Có đúng hay không khi cho rằng các triều đại phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại các bộ máy cai trị nhằm biến nước ta thành đơn vị hành chính của Trung Quốc?? 4. Hãy nhận xét và những chuyển biến về cơ cấu xã hội ở nước ta giữa hai thời kì trên Văn lang và Âu lạc Câu hỏi vận dụng cao 1. Em hãy tìm hiểu những phong tục, tập quán và tín ngưỡng của người Việt được nhân dân ta giữ gìn, phát huy trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. 2. Em hãy cùng bạn sưu tầm ca dao, tục ngữ và hò vè của nhân dân ta qua các thời kì lịch sử lên án chính sách cai trị, bóc lột của các triều đại phong kiến phương Bắc. 3. Hãy kể tên những phong tục, tín ngưỡng và lễ hội điển hình ở địa phương em 4. Đóng vai là nhà sử học và tuyên truyền viên, em hãy chia sẻ với gia đình, bạn bè qua hòm thư điện tử (email) hoặc trang cá nhân (facebook) về những giá trị văn hoá mà người Việt còn lưu giữ trong thời kì chống phong kiến phương Bắc. Đánh giá công lao của các anh hùng dân tộc trong thời kỳ này. D. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ Hoạt Nội dung Thời Thời Nội dung cụ thể Hình Thiết bị động điểm lượng thức DH, Học TCDH liệu Khởi 19 5p động 3
4. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Hình I.Chính sách 40p 1.Sự thay đổi về hành Bản đồ thành cai trị của các chính trống Việt kiến tiều đại phong Nam thức kiến phương 20 20p 2.Chính sách cai trị Tranh ảnh Bắc 25p 3.Chính sách bóc lột Tranh ảnh II.Sự chuyển 21 20p 1.Tình hình kinh tế biến về kinh nước ta có gì thay đổi tế, văn hóa, xã dưới thời Bắc thuộc hội trong thời 25p 2.Những chuyển về xã Sơ đồ phân kỳ Bắc thuộc hội và văn hóa nước ta hóa xã hội dưới thời Bắc thuộc III.Các cuộc 22 25p 1. Khởi nghĩa Bà Trưng Tranh ảnh, đấu tranh và cuộc kháng chiến video giành lại độc chống quân xâm lược lập và bảo vệ Hán (42-43)) bản sắc dân 20p 2 Khởi nghĩa Bà Triệu Tranh ảnh, tộc video 23 20p 3. Khởi nghĩa Lý Bí Tranh ảnh, video 10p 4.Cuộc kháng chiến Tranh ảnh, chống quân Lương của video Triệu Quang Phục 15p 5.Khởi nghĩa Mai Thúc Tranh ảnh, Loan video 24 20p 6.Khởi nghĩa Phùng Tranh ảnh, Hưng video Luyện 10p Tìm hiểu đặc điểm, bài Phiếu học tập học kinh nghiệm của tâp phong trào đấu tranh Vận 10 Tìm hiểu các phong tục Phiếu học dụng tập quán tập Mở 5 Tìm hiểu các hoạt động Các trang rộng tưởng nhớ tới các anh wes hùng E. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của giáo viên - Máy tính- Các video 4
5. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Giáo án word và Powerpoint. - Hình ảnh và lược đồ các cuộc khởi nghĩa . - Những tư liệu lịch sử về các nhân vật lịch sử. 2. Chuẩn bị của học sinh - Đọc trước sách giáo khoa và hoàn thành các nhiệm vụ được giao. - Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về các cuộc khởi nghĩa . II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a, Mục tiêu: Tạo tình huống giữa cái đã biết và chưa biết về đất nước ta dưới ách thống trị của các triều đại phương Bắc b.Nội dung: HS dưới sự hướng dẫn của GV xem tranh ảnh để trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của giáo viên c) Sản phẩm: trình bày sơ lược về chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta d) Tổ chức thực hiện: a.Giao nhiệm vụ: GV có thể giới thiệu : Từ khi nước Âu Lạc bị nhà Triệu xâm lược, kể từ đó, các triều đại phong kiến phương Bắc kế tiếp nhau áp đặt nhiều chính sách cai trị, bóc lột nhân dân ta, làm cho xã hội có những chuyển biến sâu sắc. Trước khi tìm hiểu về chế độ cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và những chuyển biến của xã hội nước ta trong thời kì Bắc thuộc cũng như các cuộc đấu tranh của nhan dân ta. Các em hãy quan sát hình các hình ảnh sau và cho biết những hiểu biết của mình về một số nội dung sau : - Em biết gì về chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta (từ năm 179 TCN đến thế kỉ X) ? - Những phong tục tập quán, tín ngưỡng nào của nhân dân ta thời Hùng Vương còn được lưu giữ đến ngày nay ? Em hãy lí giải vì sao nhân dân ta vẫn lưu giữ được. (2) HS thực hiện nhiệm vụ: 5
6. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - HS thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao. - GV quan sát, trợ giúp HS khi có yêu cầu. Đánh giá thái độ và khả năng thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. (3) Báo cáo kết quả và trao đổi, thảo luận: Dự kiến sản phẩm: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta vô cùng tàn bạo, chia lại đơn vị hành chính, cử quan lại người Hán cai trị tới cấp huyện, tiến hành bóc lột dã man bằng các loại thuế và lao dịch nặng nề, vơ vét tài nguyên bằng cách bắt cống nộp, đẩy nhân dân ta vào cảnh khốn cùng. Thâm hiểm nhất là chính sách đồng hoá dân ta về mọi mặt hòng xoá bỏ dân tộc ta Những phong tục, và tín ngưỡng nào của nhân dân ta thời Hùng Vương còn được lưu giữ đến ngày nay theo như ảnh lần lượt là: Têm trầu, nhuộm răng đen, gói bánh trưng ngày tết, thờ cúng ông bà tổ tiên Lí giải: bởi đây là những nét đẹp văn hóa sâu sắc và vô cùng ý nghĩa đậm bản sắc văn hóa, tín ngưỡng phù hợp với con người đất Việt - Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình. HS có thể không trả lời đúng và đủ tất cả các câu hỏi trên, nhưng điều đó không quan trọng, bởi vì đó là những câu hỏi gây hứng thú tìm hiểu điều chưa biết đối với HS, câu hỏi có tính chất khởi động nhận thức của HS. GV giới thiệu về nội dung của chủ đề : I. Chính sách cai trị của các tiều đại phong kiến phương Bắc II. Sự chuyển biến về kinh tế, văn hóa, xã hội trong thời kỳ Bắc thuộc III. Các cuộc đấu tranh giành lại độc lập và bảo vệ bản sắc dân tộc B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I. CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC 1.Sự thay đổi về hành chính a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được sự biến đổi địa giới hành chính nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trình bày được sự thay đổi về tên gọi qua các thời kỳ cai trị của phong kiến phương Bắc và lý giải được sở dĩ có sự thay đổi đó là vì để dễ bề cai trị và làm cho chúng ta quên đi nguồn gốc d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1.Nhà Hán: chia nước ta GV yêu cầu HS đọc mục 1 bài 11 SGK trang 47; mục 1 thành ba quận : Giao Chỉ, bài 19 trang 52 và mục 1 bài 21 trang 58, mục 1 bài 23 Cửu Chân và Nhật Nam, 6
7. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 trang 62 gộp với 6 quận của Trung Sau đó, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi : Quốc thành châu Giao. - Nêu những biến đổi địa giới hành chính nước ta từ 2.Nhà Ngô: tách châu Giao năm 179 TCN đến thế kỉ X. thành Quảng Châu (thuộc - Vì sao sau khi chiếm được nước ta, các triều đại Trung Quốc) phong kiến phương Bắc thường tổ chức lại cách cai trị và Giao Châu (nước Âu Lạc và thay đổi tên gọi ? cũ). GV chia HS thành 4 nhóm mỗi nhóm tìm hiểu 1 thời 3.Nhà Lương: chia lại nước kỳ ta thành 6 châu : Giao Nhóm 1 thời Hán Châu, Ái Châu, Nhóm 2 thời Ngô Đức Châu, Lợi Châu, Minh Nhóm 3 thời Lương Châu và Hoàng Châu Nhóm 4 thời Đường 4.Nhà Đường: đổi Giao Yêu cầu các nhóm trình bày trên bảng phụ Châu thành An Nam đô hộ GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc những bằng hệ phủ để cai quản thống câu hỏi gợi mở (các câu hỏi này có thể gợi ý 12 châu trong phần trình bày của các nhóm):  Thay đổi tên gọi để Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập nhân dân ta quên đi HS đọc SGK và thực hiện hoạt động cá nhân, thảo luận cội nguồn dân tôc để nhóm, cử đại diện ghi lại kết quả chúng dễ bề cai trị -Thời gian hoàn thành bản báo cáo 5 phút Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ - và chỉ được địa giới trên bản đồ - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh bang bài tập nối Nối tên các triều đại phong kiến phương Bắc tương ứng với chính sách đô hộ của họ trên đất nước ta. 1. Nhà Hán a) tách châu Giao thành Quảng Châu (thuộc Trung Quốc) và Giao Châu (nước Âu Lạc cũ). 2. Nhà Ngô b) chia nước ta thành ba quận : Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành châu 7
8. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Giao. 3. Nhà Lương c) đổi Giao Châu thành An Nam đô hộ phủ để cai quản 12 châu 4. Nhà Đường d) chia lại nước ta thành 6 châu : Giao Châu, Ái Châu, Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu và Hoàng Châu. Giáo viên mở rộng Giao Chỉ Tên vùng đất thời Bắc thuộc, bao gồm vùng Bắc Bộ ngày nay. Thời nhà Hán, Giao Chỉ gồm 12 huyện với 92.440 hộ và 743.237 nhân khẩu. Cửu Chân Tên vùng đất thời Bắc thuộc, bao gồm vùng đất Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay. Nhà Hán chia Cửu Chân thành 7 huyện với 35.734 hộ và 166.013 nhân khẩu. Nhật Nam Thời nhà Hán gồm những vùng đất từ đèo Ngang trở vào Nam, đến Quảng Nam, Đà Nẵng với 5 huyện, 15.640 hộ và 689.458 nhân khẩu. Bắc thuộc (thời kì) Thời kì nước ta bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ trong hơn 1000 năm (từ năm 179 TCN khi bị nhà Triệu xâm lược đến đầu thế kỉ X và hoàn toàn thoát khỏi ách đô hộ với chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938). Các triều đại phong kiến Trung Quốc thay nhau thống trị nước ta : – Nhà Triệu (179 TCN - 111 TCN) – Nhà Hán (111 TCN - 220) – Nhà Ngô (222 - 280) – Nhà Tấn (280 - 420) – Nhà Tống (420 - 479) – Nhà Tề (479 - 505) – Nhà Lương (505 - 543) – Nhà Tuỳ (603 - 723) – Nhà Đường (723 - 938) 2. Chính sách cai trị của các triều đại phương Bắc đối với nước ta thế kỉ II TCN đến thế kỷ IX a. Về chính trị a) Mục tiêu: Trình bày được chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phướng Bắc đối nước ta từ năm 179 TCN đến thế kỉ X b) Nội dung hoạt động: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm học tập: ghép đúng các cặp và trả lời được Về chính trị: Thiết lập bộ máy cai trị do người Hán nắm giữ đến tận các huyện; Dùng mọi thủ đoạn: lực lượng quân sự, mua 8
9. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 chuộc, chia rẽ d) Cách thức tiến hành hoạt động GV tổ chức trò chơi mảnh ghép: GV chuẩn bị 5 cặp thẻ ghép, chọn 10 bạn lên phát cho mỗi bạn 1 thẻ trong đó có 5 thẻ câu hỏi và 5 thẻ câu trả lời Thẻ bài: 1. Sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán cai trị nước ta như thế nào? 2. Nhà Lương áp dụng chính sách cai trị nhân dân như thế nào? 3. Để đối phó với các cuộc đấu tranh giành độc lập ngày càng mạnh của người Việt, chính sách cai trị của nhà Đường có gì khác biệt so với trước? 4. Trụ sở của An Nam hộ phủ do nhà Đường đặt tại ở đâu? 5. Theo bạn vì sao nhà Đường quan tâm đến sửa sang các đường giao thông, đăó lũy và tăng thêm quân đồn trú đến cấp huyện? 6. Nhà Hán đưa người Hán sang thay người Việt làm huyện lệnh, trực tiếp cai quản đến tận cấp huyện. 7. Nhà Lương cử người có cùng dòng họ với vua, hoặc dòng họ có danh tiếng , quyền thế sang nắm các chức vụ để cai trị. 8. Nhà Đường đổi Giao Châu thành An Nam Đô hộ phủ, rồi cử người Trung Quốc xuống cai trị đến tập cấp châu, huyện. Dưới cấp huyện là hương và xã vẫn do người Việt cai quản. 9. Đặt tại Tống Bình (Hà Nội ngày nay) 10. Nhằm phục vụ tối đa cho chính sách vơ vét, bóc lột kinh tế và đàn áp các cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta Dự kiến mảnh ghép 1. Sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, 6. Nhà Hán đưa người Hán sang thay người Việt nhà Hán cai trị nước ta như thế làm huyện lệnh, trực tiếp cai quản đến tận cấp nào? huyện. 2. Nhà Lương áp dụng chính sách 7. Nhà Lương cử người có cùng dòng họ với vua, cai trị nhân dân như thế nào? hoặc dòng họ có danh tiếng , quyền thế sang nắm các chức vụ để cai trị. 3. Để đối phó với các cuộc đấu 8. Nhà Đường đổi Giao Châu thành An Nam Đô hộ tranh giành độc lập ngày càng phủ, rồi cử người Trung Quốc xuống cai trị đến tập mạnh của người Việt, chính sách cấp châu, huyện. Dưới cấp huyện là hương và xã cai trị của nhà Đường có gì khác vẫn do người Việt cai quản. biệt so với trước? 4. Trụ sở của An Nam hộ phủ do 9. Đặt tại Tống Bình (Hà Nội ngày nay) nhà Đường đặt tại ở đâu? 5. Theo bạn vì sao nhà Đường 10. Nhằm phục vụ tối đa cho chính sách vơ vét, bóc quan tâm đến sửa sang các đường lột kinh tế và đàn áp các cuộc đấu tranh giành độc giao thông, đăó lũy và tăng thêm lập của nhân dân ta 9
10. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 quân đồn trú đến cấp huyện? Có thể cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 30 Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV phát thẻ câu hỏi cho 5 học sinh và phát 5 thẻ đáp án cho 5 học sinh khác Về chính trị: - GV giao nhiệm vụ cho HS hãy ghép câu trả lời với câu -Thiết lập bộ máy cai trị hỏi do người Hán nắm giữ Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập đến tận các huyện. HS đọc thông tin trong thẻ ghép và nghe các bạn đọc các -Dùng mọi thủ đoạn: câu hỏi để xác định nội dung của mình cần trả lời câu hỏi lực lượng quân sự, mua nào? chuộc, chia rẽ Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận HS thực hiện ghép các cặp theo đúng yêu cầu Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh b. Về kinh tế, văn hóa a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được nội dung chủ yếu các chính sách cai trị của phong kiến phương Bắc đối với dân ta b) Nội dung: Nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được Về kinh tế: +Đặt nặng nhiều thứ thuế +Cống nạp sản vật quý, lao dịch nặng nề. -Về văn hóa: + Du nhập những phong tục, luật lệ của người Hán vào nước ta 10
11. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 + Mở trường dạy chữ Hán + Đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta =>Chính sách thâm hiểm nhất: Là chính sách đồng hóa d) Tổ chức thực hiện: Có thể cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 30 Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập Phương thức bóc lột cơ bản - HS tiếp đọc mục 1 SGK trang 47; mục 1 bài 19 của các triều đại phong kiến trang 52 và mục 1 bài 21 trang 58, mục 1 bài 23 phương Bắc đối với nhân trang 62 dân ta là: - Chia lớp thành 3 nhóm và thảo luận câu hỏi: • Đặt ra nhiều thứ thuế - Phương thức bóc lột cơ bản của các triều đại vơ vé, bóc lột kinh tế phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta là gì ? nước ta Vì sao nhà Hán lại giữ độc quyền về muối và sắt ? • Cống nạp các sản vật - Dưới thời nhà Đường, hình thức bóc lột đối với quý hiếm như: vàng, nhân dân ta có gì thay đổi so với trước bạc, ngọc trai, Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập • Giữ độc quyền về sản HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu, thảo luận nhóm, xuất và buôn bán sắt, cử đại diện ghi lại kết quả muối -Thời gian hoàn thành bản báo cáo 5 phút • Quan lại trong chính Trong quá trình thực hiện có thể nghe các câu gợi ý quyền đô hộ dựa vào của giáo viên quyền hành, ra sức bóc Ngoài câu hỏi chính GV đưa thêm các câu hỏi gợi lột dân chúng đế làm mở để HS dễ thực hiện nhiệm vụ giàu. ? Ngoài đàn áp bóc lột bằng thuế má chúng còn • Đưa dân nghèo và các thực hiện những chính sách gì? tội nhân sang Giao ? Vì sao nhà Hán tiếp tục thi hành chủ trương đưa Châu làm việc cùng người Hán sang ở nước ta? người Việt trong các - Đồng hóa dân tộc ta. đồn điền để thực hiện ? Nhà Hán đã dùng thủ đoạn gì để đồng hóa dân tộc âm mưu đồng hóa. ta? Thời Bắc thuộc bọn thống - Biến nước ta thành quận, huyện của Trung Quốc. trị phương Bắc độc ? Vì sao phong kiến phương Bắc muốn đồng hóa quyền,và đánh thuế nặng về dân ta? sắt và muối vì đó là hai thứ - Xóa bỏ sự tồn tại của dân tộc ta. quan trọng của cuộc sống (thức ăn và công cụ sản xuất) Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận Bọn thống trị Trung Quốc - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày làm việc này để dân ta ngu - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ dốt,lạc hậu,nhằm bóc lột,nô 11
12. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2- dịch,thống trị,dân ta lâu 1 dài,tiến tới đồng hóa dân tộc Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học ta tập Dưới thời nhà Đường, hình HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. thức bóc lột đối với nhân GV. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho dân ta là tô, dung, điệu, duy học sinh trì phương thức cống nạp, -Về kinh tế: ngoài thuế ruộng đất chúng +Đặt nặng nhiều thứ thuế còn đặt ra nhiều thứ thuế +Cống nạp sản vật quý, lao dịch nặng nề. như: thuế muối, thuế sắt, -Về văn hóa: thuế đay, thuế tơ. Các thợ thủ + Du nhập những phong tục, luật lệ của người Hán công tài giỏi của ta bị bắt hết vào nước ta sang phương Bắc để xây + Mở trường dạy chữ Hán dựng kinh đô. + Đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta =>Chính sách thâm hiểm nhất: Là chính sách đồng hóa, vì muốn biến nước ta thành một phần của lãnh thổ Trung Quốc, dân ta thành dân Trung Quốc II. SỰ CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI TRONG THỜI KỲ BẮC THUỘC 1.Tình hình kinh tế nước ta có gì thay đổi dưới thời Bắc thuộc a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ sự phát triển của nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nước ta thế kỉ I - X. b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: trả lời được mặc dù bị kìm hãm nhưng nền kinh tế nước ta vẫn phát triển điều đó khẳng đinh ý chí vươn lên của dân tộc ta bất luận trong hoàn cảnh nào. d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên- học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Mặc dù còn hạn chế về kĩ - HS đọc mục 2 bai 19 trả lời câu hỏi thuật, nhưng nghề sắt vẫn - Nêu dẫn chứng về sự phát triển của nông nghiệp nước phát triển : các công cụ ta trong các thế kỉ I - X. như rìu, mai, cuốc, dao - Nhân dân ta đã ứng dụng kĩ thuật gì để chống sâu bọ làm bằng sắt được dùng châm đục thân cây cam ? Theo em, việc ứng dụng kĩ phổ biến. thuật này nói lên điều gì - Biết đắp đê phòng lụt, 12
13. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 - Kể tên những ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp biết trồng lúa hai vụ một ở địa phương em có từ thời Bắc thuộc được lưu truyền năm. đến ngày nay - Nghề gốm, nghề dệt, Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập cũng được phát triển. HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. - Các sản phẩm nông Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận nghiệp và thủ công được - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày trao đổi ở các chợ làng. - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ Chính quyền đô hộ giữ - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 độc quyền ngoại thương. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh 2.Những chuyển về xã hội và văn hóa nước ta dưới thời Bắc thuộc a) Mục tiêu: nhận biết và ghi nhớ được sự phân hoá xã hội, sự truyền bá văn hoá phương Bắc và cuộc đấu tranh gìn giữ văn hoá dân tộc b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa, quan sát sơ đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi của giáo viên c) Sản phẩm: các nhóm trả lời được các câu hỏi của nhóm mình và đánh giáo được sản phẩm nhóm bạn d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên- học sinh Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Sơ đồ phân hóa xã hội - HS đọc mục 3 SGK bài 20 trang 55 và quan sát sơ đồ phân Thời Văn Thời kì bị hóa xã hội Lang - Âu đô hộ - Chia lớp thành 6 nhóm và thảo luận câu hỏi: Lạc + Nhóm 1,2: ? Em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội Vua Quan lại đô nước ta? hộ ? Tình hình văn hóa nước ta có gì thay đổi? Quý tộc Hào trưởng + Nhóm 3,4: ? Theo em, việc chính quyền đô hộ mở trường Việt, địa học ở nước ta nhằm mục đích gì? chủ Hán + Nhóm 5,6: ? Những phong tục tập quán nào ta còn Nông dân Nông dân ? Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và công xã công xã tiếng nói của tổ tiên? Nông dân Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập lệ thuộc HS đọc SGK hoạt động cá nhân, rồi thảo luận nhóm, cử đại Nô tì Nô tì diện ghi kết quả - Chính quyền đô hộ mở 13
14. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Nhóm 1 dựa vào sơ đồ để trình bày một số trường học dạy chữ Nhóm 2 dựa vào tư liệu SGK Hán tại các quận, huyện và Nhom 3 Liên hệ thực tế để trình bày tiến hành du nhập Nho Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận giáo, Đạo giáo và những - Các nhóm lần lượt cử đại diện trình bày luật lệ, phong tục tập quán - sản phẩm thể hiện trên bảng phụ của người Hán vào nước - các nhóm khác nhận xét bổ sung theo kỉ thuật 3-2-1 ta. (các câu hỏi này có thể gợi ý trong phần trình bày của các - Tổ tiên ta đã kiên trì đấu nhóm) tranh bảo vệ tiếng nói, ? Em hãy cho biết xã hội thời Văn Lang – Âu Lạc đã bị phân phong tục và nếp sống của hóa thành những tầng lớp nào? Xã hội có sự phân biệt giàu dân tộc ; đồng thời cũng nghèo chưa? tiếp thu những tinh hoa - Thời Văn Lang – Âu Lạc bị phân hóa thành 3 tầng lớp: của nền văn hoá Trung Qúy tộc, nông dân công xã và nô tì. Quốc và các nước khác - Xã hội chưa có sự phân biệt giàu nghèo làm phong phú thêm nền ? Bộ phận đông đảo nhất của xã hội Âu Lạc là ai? Họ có vai văn hoá của mình. trò trong xã hội như thế nào? - HS: ? Nô tì trong xã hội thời kỳ bị đô hộ có cuộc sống ra sao? - GV hình thành khái niệm "đồng hóa" cho HS. ? Nét mới về văn hóa nước ta trong các thế kỷ I – VI là gì? - Đấu tranh chống đồng hóa, giữ gìn phong tục tập quán, văn hóa dân tộc Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh ? Hãy nhận xét và những chuyển biến về cơ cấu xã hội ở nước ta giữa hai thời kì trên: - Dự kiến sản phẩm So với thời Văn Lang - Âu Lạc, xã hội thời này đã có nhiều thay đổi: 14
15. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 • Đứng đầu không phải là vua, nắm giữ mọi quyền hành như thời Văn Lang-Âu Lạc nữa mà thay vào đó dưới thời kì bị đô hộ đứng đầu là quan lại Hán, sau đó đến địa chủ Hán, hào Trưởng người Việt. • Xã hội bị phân hóa giàu nghèo. Nông dân dưới thời kị bị đô hộ bị chia làm hai loại: Nông dân công xã vầ nông dân lệ thuộc. Một số người bị bắt làm nô lệ => Đó là những tầng lớp xã hội mới, chưa có ở thời Văn Lang - Âu Lạc. III.CÁC CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP TIÊU BIỂU TỪ NĂM 40 ĐẾN THẾ KỶ IX 1. Khởi nghĩa Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42-43)) a) Mục tiêu: trình bày được những nét chính về các cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán, ghi nhớ được nhân vật Bà Trưng, hiểu được đặc điểm, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Rèn luyện kỉ năng quan sát tranh, sử dụng lược đồ b) Nội dung: Huy động hiểu biết đã có của bản thân và nghiên cứu sách giáo khoa quan sát tranh ảnh, lược đồ suy nghĩ cá nhân, thảo luận nhóm hoàn thành bảng thống kê. Trình bày diễn biến trên bản đồ c) Sản phẩm: hoàn thành bảng thống kê và trình bày diễn biến trên lược đồ d) Tổ chức thực hiện: 1.1 Khởi nghĩa Hai Bà Trưng Hoạt động 1 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS đọc mục 2 bài 17 trang 48 và mục 4 bài 29 trang 56 hoàn thành bảng sau vào vở Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập Dự kiến sản phẩm Bài làm: Nội dung Khởi nghĩa Hai Bà Trưng Nguyên nhân Chính sách thống trị tàn bạo của nhà Hán. Thi Sách bị giết. Chống quân xâm lược Quân Hán Thời gian, địa điểm Mùa xuân năm 40, cuộc khởi nghĩa bùng nổ. 15
16. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 Tại: Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Nội) Kết quả Quân Hán bị đánh tan, Tô Định trốn về Nam Hải, cuộc khởi nghĩa tháng lợi. Năm 43 Nhà Hán sang tấn công Hai Bà Trưng tiếp tục tổ chức kháng chiến, cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt nhưng không thành công Hoạt động 2: Tổ chức cho HS lên trình bày diễn biến trên lược đồ - HS trình bày - - Các HS khác theo dõi và nhận xét - GV nhận xét đánh giá tổng quát 1.2, Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42-43) Tổ chức cho HS xem video Hào khí Ngàn năm tập 35 Bà Trưng giao chiến với Mã Viện Hoạt động của giáo viên Chuẩn KT cần đạt Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập a. Diễn biến, kết quả - HS đọc mục 2. Thảo luận nhóm cặp đôi - Thời gian: từ tháng 4 - + Quan sát hình 44 SGK, trình bày được diễn biến của 42 đến tháng 11 - 43. cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán. - Những trận đánh chính: GV hỗ trợ các em những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở Hợp Phố ? Năm 42 quân Đông Hán đã tấn công vào nước ta như Lãng Bạc thế nào? Cổ Loa - GV giải thích thêm: Hợp Phố (Quảng Châu – Trung Mê Linh Quốc ngày nay) Hợp Phố nằm trong châu Giao. Cấm Khê. 16
17. Lịch sử 6 - Năm học 2020-2021 ?Tại sao Mã Viện lại được chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược? Hai Bà Trưng hi sinh oanh ? Em có nhận xét gì về lực lượng của nhà Đông Hán? liệt trên đất Cấm Khê. ? Nhận xét về lực lượng quân Hán ở lần sau với lần - Cuộc kháng chiến còn trước? tiếp tục đến tháng 11 - 43. ? Sau khi chiếm được Hợp Phố quân Mã Viện tiến vào Mùa thu năm 44, Mã Viện nước ta như thế nào? thu quân về nước. ? Vì sao Mã Viện sau này nhớ về Lãng Bạc lại kinh b. Ý nghĩa hoàng? - Cuộc khởi nghĩa thể hiện ? Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng có ý nghĩa như thế ý chí quật cường, bất nào? khuất của dân tộc. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày, phản biện Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả. GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. ? Hiện nay ở địa phương ta có công trình văn hoá nào mang tên Hai Bà? Hàng năm nhà trường có những hoạt động gì để kỷ niệm về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng? GV chiếu hình ảnh đền thờ Hai Bà Trưng. ? Việc nhân dân ta lập đền thờ Hai Bà Trưng và các vị tướng ở khắp nơi nói lên điều gì? ? Vậy chúng ta cần làm gì để bảo vệ các di tích lịch sử? GV: Hiện nay việc giữ gìn, bảo vệ di sản trong văn hóa trong dân cư còn quá ít. Vì vậy chúng ta cần tuyên truyền thường xuyên các kiến thức liên quan đến các di sản để mọi người nhận thức về giá trị của nó và họ sẽ không xâm phạm hủy hoại di tích Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. 2. Khởi nghĩa Bà Triệu a) Mục tiêu: trình bày được những nét chính về các cuộc khởi nghĩa Bà triệu, ghi nhớ được nhân vật Bà Triệu, hiểu được đặc điểm, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu. Rèn luyện kỉ năng quan sát tranh, sử dụng lược đồ 17