Bài giảng Ngữ văn 6 (Sách Cánh diều) - Bài 2: Thơ - Thực hành đọc hiểu ca dao Việt Nam

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 (Sách Cánh diều) - Bài 2: Thơ - Thực hành đọc hiểu ca dao Việt Nam

1. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU CA DAO VIỆT NAM
2. CẤU TRÚC BÀI HỌC 01 Tìm hiểu chung 03 Luyện tập 02 Tìm hiểu chi tiết 04 Củng cố, mở rộng
3. Thi hát/đọc ca dao Nội dung thi: Mỗi nhóm lần lượt thay phiên nhau hát hoặc đọc một bài ca dao về chủ đề bất kì. Tiêu chí chấm điểm: Các nhóm mỗi lần hát đúng nhạc/lời hoặc đọc đúng bài ca dao sẽ được tính 10 điểm. Nếu hát/đọc không chính xác về nhạc/lời sẽ không được tính điểm. Nhóm nào có tổng điểm cao hơn sẽ chiến thắng.
4. Ca dao Một số Khănchủ đề thương thường nhớ gặp ai, Ca dao là một hình thức thơ ca dân gian trong ca dao Việt Nam truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam. Khăn rơi xuống đất. CaKhăn dao thươngvề tình yêu nhớ quê ai, hương,Khăn đất vắt nước, lên con vai. người Ca dao sử dụng nhiều thể thơ, trong đó nhiều CaKhăn dao về thương tình yêu đôi nhớ lứa ai, bài viết theo thể lục bát. Mỗi bài ca dao ít nhất có hai dòng. Khăn chùi nước mắt. CaĐèn dao thanthương thân nhớ ai, Mà đèn không tắt. Ca dao thể hiện các phương diện tình cảm, Ước gì sông rộng một trong đó có tình cảm gia đình. CaMắt dao châmthương biếm nhớ ai, gang Mắt ngủ không yên. Bắc cầuCa dải dao yếm về tình cho cảm chàng gia đình Đêm qua em những lo sang chơi phiền, Lo vì một nỗi không yên một bề
5. Công chanhư/ như núi núingất ngất trời trời Nghĩa mẹnhư/ như nước nướcở /ngoài ở ngoàibiển/ ĐôngĐông biển ĐôngNúi caobiển/ rộng mênhmông mông Cù Núilao chincao biểnchữghi/ lòngrộng conmênh ơi! mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
6. Con ngườicó /có cố, cố,c/óông ôngcó ông Như câyc ócó cội, cội,n/hư nhưs ôngsông sôngcó nguồn có nguồn
7. Anh emn/ nàoào phải phảin/gười ngườixa xa /xa Cùng chungb ácbác mẹ mẹ,m/ ột mộtnhà nhàc nhàùng thâncùngthân thân.Yêu nhaunhư/ thểtay/ chânchân AnhYêu em nhau hòa thuận, nhưh aithể/ thânthân tay vuichân, vầy Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
8. Công cha như núi ngất trời Con người có cố, có ông Anh em nào phải người xa Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển ĐôngNhư cây có cội, như sông có Cùngnguồn chung bác mẹ, một nhà cùng thân. Núi cao biển rộng mênh mông Yêu nhau như thể tay chân, Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. Đều viết bằng thể thơ lục bát Cả 3 bài ca dao Đều nói về tình cảm gia đình
9. PHIẾU HỌC TẬP 1 Đọc bài ca dao 1 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 2. Em hiểu thế nào là công cha, nghĩa mẹ? 3. Em hiểu gì về hình ảnh núi ngất trời và nước ở ngoài biển Đông? 4. Như vậy, để diễn tả công lao trời biển của cha mẹ tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó. 5. Em hiểu cù lao chín chữ như thế nào? 6. Câu cuối muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì?
10. PHIẾU HỌC TẬP 1 Đọc bài ca dao 1 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về Bài ca dao là lời mẹ nói với con qua điệu hát ru. điều gì? Mẹ nói với con về: công lao của cha mẹ và bổn phận của con trước công lao ấy. 2. Em hiểu thế nào là công cha, nghĩa mẹ? Công cha, nghĩa mẹ là công sinh thành và giáo dưỡng của cha mẹ. 3. Em hiểu gì về hình ảnh núi ngất trời và Là những hình ảnh thiên nhiên vũ trụ rộng lớn, nước ở ngoài biển Đông? vĩnh hằng 4. Như vậy, để diễn tả công lao của cha mẹ Hình ảnh so sánh cụ thể, phù hợp: lấy cái to lớn tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì? mênh mông, vô tận để so sánh với công lao cha mẹ Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó. => Khẳng định công lao cha mẹ vô cùng to lớn. 5. Em hiểu cù lao chín chữ như thế nào? Chín chữ cù lao nói về công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề 6. Câu cuối muốn nhắn nhủ với chúng ta Ghi tạc công ơn trời biển của cha mẹ mà đền đáp, điều gì? làm tròn bổn phận của mình
11. PHIẾU HỌC TẬP 2 Đọc bài ca dao 2 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 2. Từ có xuất hiện mấy lần trong văn bản? Điệp ngữ có mang hiệu quả nghệ thuật như thế nào? 3. Em hiểu gì về hình ảnh cây có cội, sông có nguồn? 4. Chỉ ra và nêu tác dụng của hình ảnh so sánh xuất hiện trong bài ca dao. 5. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì?
12. PHIẾU HỌC TẬP 2 Đọc bài ca dao 2 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Đây có thể là lời của ông bà, cha mẹ nói với con cháu, Nói về điều gì? cũng có thể là lời tâm sự của mọi người với nhau. Bài ca dao nói về tình cảm đối với tổ tiên, nguồn cội. 2. Từ có xuất hiện mấy lần trong văn Chữ "có" được điệp lại bốn lần tạo nhịp điệu cho bài thơ và bản? Việc lặp lại từ có mang lại hiệu khẳng định một chân lí, một sự thật hiển nhiên rằng mọi quả nghệ thuật như thế nào? người, mọi vật đều có nguồn gốc. 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của hình Cây thì có cội có gốc, sông thì có nguồn. Nhờ có gốc ảnh so sánh xuất hiện trong bài ca bền rễ sâu mà cành lá mới xanh tươi, đơm hoa kết trái. dao. Nhờ có nguồn mà sông mới có nước không bao giờ cạn. Con người cũng vậy, phải "có cố, có ông", có tổ tiên, ông bà mới có cha mẹ, con cháu. => Hình ảnh so sánh giúp cho ý thơ trở nên giản dị, dễ hiểu. 4. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với Con cháu phải biết ghi nhớ công ơn của tổ tiên, ông chúng ta điều gì? bà; phải thủy chung, không được vong ơn bội nghĩa
13. PHIẾU HỌC TẬP 3 Đọc bài ca dao 3 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 2. Từ có xuất hiện mấy lần trong văn bản? Điệp ngữ có mang hiệu quả nghệ thuật như thế nào? 3. Tình cảm anh em trong một gia đình được diễn tả qua những chi tiết, hình ảnh nào? 4. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài ca dao. 5. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì?
14. PHIẾU HỌC TẬP 3 Đọc bài ca dao 3 và trả lời các câu hỏi sau: 1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Đây có thể là lời của ông bà, cha mẹ nói với con Nói về điều gì? cháu, cũng có thể là lời tâm sự của anh em với nhau. Bài ca dao nói về tình cảm anh em trong gia đình. 2. Có người cho rằng “người xa” là Người xa ở đây được hiểu là người ngoài. người ở xa, ý kiến của em như thế nào? 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện - Điệp từ " Cùng" nhấn mạnh sự gắn bó về nguồn pháp nghệ thuật được sử dụng trong gốc máu mủ, ruột thịt. bài ca dao. - So sánh " Tình cảm anh em - tay chân " biểu thị sự gần gũi ko thể tách rời. 4. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với Anh em một nhà cùng do cha mẹ sinh ra vậy nên chúng ta điều gì? phải sống hoà thuận, yêu thương gắn bó, đoàn kết tương thân, tương ái với nhau để cha mẹ được an tâm và vui lòng.
15. PHIẾU VÒNG MẢNH GHÉP Sau khi tìm hiểu về 3 bài ca dao, em hãy suy nghĩ và trả lời các câu hỏi sau: 1. Vẻ đẹp tâm hồn người Việt được thể hiện như thế nào trong ba bài ca dao trên? 2. Từ những lời nhắn nhủ trong các bài ca dao, em dự định làm gì để thể hiện tình cảm với người thân trong gia đình? Hãy kể ra 1-3 việc làm của em. 3. Tìm và ghi lại các bài ca dao khác cũng viết về chủ đề tình cảm gia đình.
16. PHIẾU VÒNG MẢNH GHÉP Sau khi tìm hiểu về 3 bài ca dao, em hãy suy nghĩ và trả lời các câu hỏi sau: 1. Vẻ đẹp tâm hồn người Việt được thể hiện Vẻ đẹp tâm hồn người Việt: như thế nào trong ba bài ca dao trên? - Trân trọng, đề cao nguồn cội, tình cảm; - Sống ân nghĩa, thủy chung. 2. Từ những lời nhắn nhủ trong các bài ca Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng dao, em dự định làm gì để thể hiện tình cảm nhất đối với mỗi con người. Chúng ta cần với người thân trong gia đình? Hãy kể ra 1-3 biết trân trọng, vun đắp tình cảm ấy ngày việc làm của em. càng sâu sắc, bền chặt. 3. Tìm và ghi lại các bài ca dao khác cũng viết - Công cha như núi Thái Sơn, về chủ đề tình cảm gia đình. Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. Một lòng thờ mẹ kính cha, Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. - Khôn ngoan đá đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau. - .
17. TỔNG KẾT NGHỆ NỘI THUẬT DUNG - Thể thơ lục bát Tình cảm đối với ông bà, cha mẹ, anh em và tình cảm của ông bà, cha mẹ - Âm điệu tha thiết đối với con cháu luôn là những tình cảm sâu nặng thiêng liêng nhất - Phép so sánh, điệp trong đời sống mỗi con ngữ người.
18. LUYỆN TẬP Em hãy viết đoạn văn khoảng 7 câu nêu cảm nhận của em về bài ca dao mà em yêu thích nhất.
19. CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
20. Trân trọng cảm ơn!