Bài giảng Ngữ văn 6 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 49, Văn bản 2: Truyện cổ nước mình

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 (Chân trời sáng tạo) - Tiết 49, Văn bản 2: Truyện cổ nước mình

1. BÀI 4: QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU
2. Tiết 49: Văn bản 2: TRUYỆN CỔ NƯỚC MÌNH (Lâm Thị Mỹ Dạ)
3. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG Trò chơi Ai nhanh hơn + Lớp tổ chức thành hai đội ( 2 dãy). Luật + Lần lượt từng học sinh mỗi đội sẽ viết tên những chơi nhân vật được nhắc đến trong bài thơ lên bảng. Trong thời gian 3 phút, dãy nào viết được nhiều đáp án đúng lên bảng nhất sẽ thắng cuộc.
4. Với mỗi con người Việt Nam, những câu chuyện cổ dân gian trở thành một phần trong tiềm thức. Gợi đến tên truyện, đến nhân vật là tâm hồn mỗi người lại rạo rực, lại trăn trở bao câu chuyện, bao vui buồn. Ấy là bởi vì chuyện cổ dân gian có một vị trí quan trọng trong tâm hồn người Việt, là văn hóa, là giá trị tinh thần của dân tộc ta. Hiểu được điều đó, Lâm Thị Mỹ Dạ, một nhà thơ hiện đại nổi tiếng đã gửi tình yêu và suy ngẫm về những câu chuyện cổ nước mình.
5. Tác giả. ➢ Sinh năm 1949, quê ở huyện Lệ Thủy , tỉnh Quảng Bình . ➢ Hiện bà đang sống tại thành phố Huế. Chồng bà – ông Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng là một nhà văn, nhà thơ nổi tiếng ở Việt Nam. ➢ Thơ bà nhẹ nhàng, đằm thắm, trong trẻo, thể hiện tâm hồn tinh tế, giàu yêu thương. Lâm Thị Mỹ Dạ
6. Sự nghiệp sáng tác. ❖ Bài thơ không năm tháng (thơ, ❖ Mẹ và con (thơ, 1994) 1983) ❖ Đề tặng một giấc mơ (thơ, 1998) ❖ Danh ca của đất (truyện thiếu nhi, ❖ Cốm non (thơ, 2005) 1984) ❖ Tuyển tập thơ và truyện thiếu nhi ❖ Nai con và dòng suối (truyện thiếu (2006) nhi, 1987) ❖ Hồn đầy hoa cúc dại (thơ, 2007) ❖ Phần thưởng muôn đời (truyện ❖ Khoảng trời - Hố bom (thơ, 1972) thiếu nhi, 1987) ❖ Hái tuổi em đầy tay ( thơ, 1989) ❖ Nhạc sĩ Phượng Hoàng (truyện thiếu nhi, 1989)
7. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Những từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ đã giúp em liên tưởng đến những câu chuyện cổ quenQua thuộc bài, thơđó, là:em nhận ra bóng dáng của những câu chuyện cổ nào? Tìm từ ngữ, hình ảnh gợi liên tưởng đến những câu chuyện đó? Tấm Cám: "Thị thơm Đẽo cày giữa đường thị giấu người thơm/ Sự tích trầu cau “ Đậm "Đẽo cày theo ý người đã cái tích trầu cau/ Chăm làm thì được ta/ Sẽ thành khúc gỗ áo cơm cửa nhà" Miếng trầu đỏ thắm chẳng ra việc gì” nặng sâu tình người”
8. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. Chuyện cổ đã kể với nhà * Giá trị nhân văn của nhữngthơ những câu chuyệnđiều gì cổvề: vẻ ❖ Chuyện cổ nước mìnhđẹp phản của ánhtình nétngười đẹp? tình người như lòng nhân hậu, vị tha, bao dung, độ lượng Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa Thương mình rồi mới thương ta Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm
9. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Giá trị nhân văn của những câu chuyện cổ: ❖ Chuyện cổ nước mìnhVẻ gửi đẹp gắm chuyện những cổ bàinước học cuộc sống về công bằng, sự thông minh, lòng độmình lượng thể vàhiện triết ở những lí về niềmnội tin "ở hiền gặp lành": dung nào? Những câu thơ nào thể hiện điều đó? Ở hiền thì lại gặp hiền Người ngay thì gặp người tiên độ trì Rất công bằng, rất công minh Vừa độ lượng, lại vừa đa tình, đa mang.
10. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Giá trị nhân văn của những câu chuyện cổ: → Chuyện cổ nước mình phản ánh ý nghĩa cuộc sống một cách sâu xa, kết tinh những vẻ đẹp tình cảm, tư tưởng của cha ông. → Chuyện cổ nước mình là một kho tàng chuyện phong phú, đa dạng.
11. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ : Tình cảm của nhà thơ với chuyện cổ được bộc lộ qua câu thơ nào? Em hiểu như nào về các câu thơ: “Đời cha ông với đời tôi/Như con sông với chân trời đã xa/Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”?
12. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ : ❖ Tình yêu chuyện cổ được bộc lộ trực tiếp: “Tôi yêu chuyện cố nước mình” Những giá trị mà chuyện cổ chính là lí do cắt nghĩa cho tình yêu mà tác giả dành cho chuyện cổ. ❖ Tình cảm của nhà thơ với câu chuyện cổ còn được bộc lộ: “Chỉ còn chuyện cổ thiết tha Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”
13. 1. Vẻ đẹp chuyện cổ nước mình. * Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ : +“Chỉ còn chuyện cổ thiết tha” đó là những tình cảm sâu lắng thiết tha mà ông cha ta gửi gắm qua những câu chuyện cổ đồng thời còn là chính tình cảm thiết tha của nhà thơ dành cho câu chuyện cổ nước mình.
14. * Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ : + “Cho tôi nhận mặt ông cha của mình” Nhà thơ nhận ra, thấu hiểu được thế giới tinh thần của ông cha vẫn còn in dấu trong những câu chuyện ngàn xưa. Đó là những giá trị tinh thần, giá trị văn hóa còn in dấu qua những câu chuyện cổ. Chính những câu chuyện xa xưa được lưu truyền qua nhiều thế hệ đã giúp người đọc ngày nay nhận ra “gương mặt” cha ông ngày xưa. Hiểu được đời sống tinh thần, vật chất, tâm hồn, tính cách, phong tục tập quán và các quan niệm đạo đức, triết lí nhân sinh của cha ông.
15. 2. Ý nghĩa chuyện cổ nước mình. HOẠT ĐỘNG NHÓM PHIẾU HỌC TẬP Nhóm 1: Tôi nghe chuyện cổ thì thầm Lời cha ông dậy cũng vì đời sau Hai dòng thơ gợi cho em những suy nghĩ gì? Nhóm 2: Vì sao với nhà thơ, những câu chuyện cổ lại “Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm” - Em hiểu thế nào là điều “mới mẻ”, “rạng ngời lương tâm”? Nhóm 3: Vì sao trong cảm nhận của tác giả, những câu chuyện cổ không chỉ là bài học trong quá khứ mà còn vẹn nguyên ý nghĩa trong hiện tại?
16. 2. Ý nghĩa chuyện cổ nước mình. a. Hành trang tinh thần. ❖ Chuyện cổ nước mình đã trở thành hành trang tinh thần: sức mạnh để vượt qua mọi thử thách, đi tới mọi miền quê xa xôi Mang theo chuyện cổ tôi đi Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa. Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa. Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi.
17. 2. Ý nghĩa chuyện cổ nước mình. a. Hành trang tinh thần. b. Phương tiện kết nối quá khứ và hiện tại. ❖ Đọc chuyện cổ nước mình như được gặp lại ông cha, khám phá được bao phẩm chất tốt đẹp của tổ tiên mình. ❖ Giúp thế hệ đời sau tiếp nhận được những phẩm chất quý báu của cha ông như lẽ công bằng, sự thông minh, lòng độ lượng tình nhân ái bao la ❖ Truyện cổ dân gian chính là nhịp cầu nối liền bao thế hệ: đời cha ông với đời tôi ❖ Hai câu cuối nhấn mạnh lời răn dạy của ông cha ta về lẽ sống, về tình thương, về nhân cách, về đức độ, sự cần cù, lòng nhân ái, → Đó là bài học cho con cháu đời sau.
18. 3. Tổng kết. a. Nội dung b. Nghệ thuật. Nêu ý nghĩa của bài thơ? Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?
19. LUYỆN TẬP
20. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) cảm nhận của em về đoạn thơ sau: Đời cha ông với đời tôi Như cong sông với chân trời đã xa Chỉ còn chuyện cổ thiết tha Cho tôi nhận mặt ông cha của mình
21. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC Yêu cầu: Nội dung: trình bày suy nghĩ về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ. Hình thức: Đoạn văn Dung lượng: 5-7 câu
22. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC Đoạn thơ đã khơi gợi Trong hai dòng thơ đầu, tác giả cho em những tình cảm đã sử dụng biện pháp tu từ gì? gì đối với những câu Biện pháp tu từ đó đã đem lại đã chuyện cổ? đem lại hiệu quả gì trong việc thể hiện tư tưởng tình cảm của tác giả? Gợi ý: Vì sao tác giả khẳng định những câu chuyện cổ Em có cảm nhận gì giúp chúng ta gặp lại cha về giọng điệu của ông, thấy được diện mạo đoạn thơ? tinh thần của những thế hệ đi trước.