Giáo án Ngữ văn 6 (Công văn 5512) - Tuần 19 - Vũ Thị Ánh Tuyết

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn 6 (Công văn 5512) - Tuần 19 - Vũ Thị Ánh Tuyết

1. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    Trường THCS TÔ HIỆU Họ và tên giáo viên: Tổ:KHXH Vũ Thị Ánh Tuyết TÊN BÀI DẠY: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN Môn học: Ngữ văn; lớp: 6A1 Thời gian thực hiện: 3(73+74+75) TiÕt 73 + 74+75: §äc - hiÓu v¨n b¶n Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn (TrÝch DÕ MÌn phiªu l­u kÝ - T« Hoµi) I. MỤC TIÊU: 1. Về kiến thức: - Biết được nhân vật, sự kiện, cốt truyện của một văn bản truyện viết cho thiếu nhi. - Hiểu được nội dung, ý nghĩa của văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”.Thấy được tác dụng của một số biện phỏp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích. - Vận dụng được các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả 2. Về năng lực: - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo - Năng lực thẩm mĩ - Năng lực ngôn ngữ 3. Về phẩm chất: - Lòng nhân ái, yêu thương, đồng cảm, đoàn kết với đồng loại. - Sống có trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU. 1. Thiết bị dạy học: Máy chiếu power point, màn hình, máy tính, giấy A0, chân dung nhà văn    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
2. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    2. Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch bài dạy, truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", tư liệu, chân dung nhà văn Tô Hoài. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề a) Mục tiêu: Giúp học sinh huy động những hiểu biết về thế giới động vật để kết nối vào bài học, tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. b) Nội dung:Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm tòi khám phá về tác giả, văn bản bằng cách quan sát hình ảnh một số con vật trong đó có con dế để xác định vấn đề cần giải quyết: Nhân vật Dế Mèn có những vẻ đẹp gì? Bức chân dung tự họa của Dế Mèn ra sao và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì? c) Sản phẩm: - Nhà văn Tô Hoài -Con cào cào, con dế, con bồng bồng, con muồm muỗm -Con dế mèn d) Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập hệ thống câu hỏi - HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. ? Trên thế giới và ở nước ta có những nhà - HS hình thành kĩ năng khai thác văn bản văn nổi tiếng gắn bó cả đời viết của mình trả lời cho đề tài trẻ em - một trong những đề tài Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận khó và thú vị bậc nhất. Theo em đó là nhà -Nhà văn Tô Hoài văn nào? -Con cào cào, con dế, con bồng bồng, ? Quan sát hình ảnh và cho biết tên các con con muồm muỗm vật? ? Trong các con vật trên, con nào được lấy -Con dế mèn làm nhân vật cho một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài? (1) (2) (3) (4) Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ GV nhận xét, dẫn vào bài mới: Tô Hoài là một tác giả như thế. Truyện đồng thoại đầu tay của Tô Hoài: Dế Mèn    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
3. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    phiêu lưu kí, (1941) đã và đang được hàng triệu triệu người đọc ở mọi lứa tuổi vô cùng yêu thích. Vậy nhân vật có những vẻ đẹp gì? Bức chân dung tự họa của Dế Mèn ra sao và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì? Đó chính là nội dung bài học hôm nay. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Nhiệm vụ 1: Đọc- Chú thích ( Đọc và tìm hiểu tác giả tác phẩm) a) Mục tiêu: + Gv hướng dẫn Hs đọc và tìm hiểu chú thích (đọc, tác giả, tác phẩm, từ khó) + Hs nắm được sơ lược về tác giả, tác phẩm, phương thức biểu đạt, thể loại, bố cục của văn bản b) Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh cách đọc và tìm hiểu khái quát về tác giả Tô Hoài và văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” qua các nguồn tài liệu và qua phần chú thích trong SGK. Cho HS từ tiết trước chuẩn bị ở nhà: Nhóm 1: Điều hành phần đọc, kể tóm tắt Nhóm 2: Hiểu biết chung về tác giả Nhóm 3: Tìm hiểu chung về tác phẩm c) Sản phẩm: 1. Đọc, tóm tắt - Nêu cách đọc - Thể hiện đọc minh họa một số đoạn. - Kể tóm tắt đoạn trích: + Mèn là chàng Dế thanh niên cường tráng, kiêu ngạo, xốc nổi. + Mèn coi thường chê bai anh hàng xóm Dế Choắt ốm yếu xấu xí. + Một chiều Mèn trêu chị Cốc xong trốn vào hang khiến chị hiểu lầm đánh Choắt trọng thương. + Trước khi chết Choắt khuyên Mèn bỏ thói hung hăng bậy bạ. + Mèn xót thương Choắt và ân hận vô cùng về bài học đường đời đầu tiên. 2. Tác giả: - Tô Hoài tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920, mất năm 2014 - Là nhà văn lớn, có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi rất đặc sắc. 3. Văn bản: - Xuất xứ: Văn bản: "Bài học đường đời đầu tiên" trích từ chương I của truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí" năm 1941. - Thể loại: Truyện đồng thoại - Từ khó : - Phương thức biểu đạt: Miêu tả + tự sự - Ngôi kể : Ngôi kể thứ nhất: Dế Mèn tự xưng Tôi    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
4. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    - Bố cục : 2 phần d) Tổ chức thực hiện: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập *GV mời nhóm 1 điều hành phần đọc - HS nghe hướng dẫn - GV quan sát, giúp đỡ - Từng HS chuẩn bị độc lập (Khi ở nhà) Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện - Hoạt động nhóm trao đổi, thống nhất nội nhiệm vụ dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử - Chốt c¸ch ®äc: báo cáo viên, kỹ thuật viên, chuẩn bị câu Đoạn1: Dế Mèn tự tả chân dung mình: đọc hỏi tương tác cho nhóm khác. với giọng hào hứng, kiêu hãnh, to, vang, Bước 3: báo cáo kết quả và thảo luận chú ý nhấn giọng ở các tính từ, động từ *Nhóm 1: Trình bày cách đọc văn bản: miêu tả. - Nêu cách đọc Đoạn 2: giọng trịch thượng của Dế Mèn: - Thể hiện đọc minh họa một số đoạn. giọng yếu ớt, rên rỉ của Dế Choắt; giọng - Kể tóm tắt đoạn trích: đáo để, tức giận của chị Cốc; giọng chậm, + Mèn là chàng Dế thanh niên cường buồn, có phần bi thương của Dế Mèn khi tráng, kiêu ngạo, xốc nổi. đã hối hận. + Mèn coi thường chê bai anh hàng xóm Dế Choắt ốm yếu xấu xí. + Một chiều Mèn trêu chị Cốc xong trốn vào hang khiến chị hiểu lầm đánh Choắt trọng thương. + Trước khi chết Choắt khuyên Mèn bỏ thói hung hăng bậy bạ. + Mèn xót thương Choắt và ân hận vô cùng về bài học đường đời đầu tiên. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập GV mời nhóm 2: Tìm hiểu về tác giả. - HS nghe hướng dẫn - Từng HS chuẩn bị độc lập (Khi ở nhà) - GV quan sát, giúp đỡ - Hoạt động nhóm trao đổi, thống nhất nội Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử nhiệm vụ báo cáo viên, kỹ thuật viên, chuẩn bị câu - GV chốt kiến thức về tác giả: hỏi tương tác cho nhóm khác. - Nhà văn Tô Hoài tên khai sinh là Bước 3: báo cáo kết quả và thảo luận Nguyễn Sen, sinh năm 1920, lớn lên ở quê Nhóm 2: Tìm hiểu về tác giả. ngoại, làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức, tỉnh - Nhóm 2 nêu lại nhiệm vụ Hà Đông, nay thuộc quận Cầu Giấy- Hà - Báo cáo viên trình bày hiểu biết về tác nội - Tô Hoài là bút danh của ông: Tên giả: con sông Tô Lịch và huyện Hoài Đức - + Hình thức: Thuyết trình quê ngoại của ông. + Phương tiện: trình chiếu pa poi hoặc - Tô Hoài viết văn trước Cách Mạng tháng bảng phụ giấy A0 8-1945. Ông có khối lượng tác phẩm rất -Nhóm trưởng dẫn dắt phần thảo luận,    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
5. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    phong phú và đa dạng, gồm nhiều thể loại. tương tác với các nhóm khác. Ngoài "Dế Mèn phiêu lưu kí", Tô Hoài - Các nhóm còn lại theo dõi, nhận xét, bổ còn viết nhiều truyện thiếu nhi đặc sắc sung khác: Võ sĩ Bọ Ngựa, Đàn chim gáy, Chú - Nhóm 2 tiếp nhận và đi đến thống nhất bồ nông ở Samácan, Cá đi ăn thề đồng về kiến thức. thời ông là nhà văn viết truyện cho người lớn về các đề tài miền núi như: Vợ chồng A-Phủ, Miền Tây,, Người ven đô, Cát bụi chân ai - Đánh giá: Ông là một trong những nhà văn hiện đại Việt Nam có số lượng tác phẩm nhiều nhất: hơn 150 cuốn. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập *GV mời nhóm 3 báo cáo : Tìm hiểu - HS nghe hướng dẫn chung về văn bản - Từng HS chuẩn bị độc lập (Khi ở nhà) - GV quan sát, giúp đỡ - Hoạt động nhóm trao đổi, thống nhất nội Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử nhiệm vụ báo cáo viên, kỹ thuật viên, chuẩn bị câu - GV bổ sung: hỏi tương tác cho nhóm khác. + Văn bản: "Bài học đường đời đầu tiên" Bước 3: báo cáo kết quả và thảo luận trích từ chương 1 của truyện "Dế Mèn *Nhóm 3: Tìm hiểu chung về văn bản phiêu lưu kí". * Báo cáo viên trình bày hiểu biết về tác + "Dế Mèn phiêu lưu kí" được in lần đầu giả: năm 1941, là TP đặc sắc và nổi tiếng nhất - Hình thức: Thuyết trình, sơ đồ tư duy của Tô Hoài viết về loài vật dành cho lứa - Phương tiện: trình chiếu, hoặc bảng phụ tuổi thiếu nhi. giấy A0 + Tên thể loại của t/p là kí, nhưng thực - Nội dung: chất đây vẫn là 1 truyện, một tiểu thuyết + Xuất xứ đồng thoại, truyện phiêu lưu, một sáng tác + Thể loại với 2 bp NT chủ đạo là tưởng tượng và nhân hoá. + Từ khó: giải nghĩa từ vũ, trịch thượng, + "Dế Mèn phiêu lưu kí" là 1 trong những cạnh khoé? t/p VHVN được in lại nhiều lần nhất ( gần + Phương thức biểu đạt: 20 lần ) , được chuyển thể thành phim hoạt Đ1: Phương thức miêu tả - tái hiện trạng hình, múa rối, được các khán giả, độc giả thái sự vật, con người. các lứa tuổi trong, ngoài nước hết sức hâm Đ2: Phương thức tự sự: mộ. Liên kết bởi đoạn: "Chao ôi! không thể + Truyện gồm 10 chương kể về những làm lại được" cuộc phiêu lưu của Dế Mèn qua thế giới + Ngôi kể: Dế Mèn tự kể - Ngôi kể thứ những loài vật nhỏ bé. Vốn quen sống độc nhất lập từ thuở bé, khi trưởng thành, chán cảnh ->Tỏc dụng: Làm tăng tác dụng của biện sống quẩn quanh bên bờ ruộng, Dế Mèn pháp nhân hoá.DM như một chàng trai lên đường phiêu lưu để mở rộng tầm hiểu đang tự tả, tự kể về chuyện bản thân. Làm    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
6. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    biết và tìm ý nghĩa cho cuộc sống của cho câu chuyện trở nên thân mật, gần gũi, mình. Dế Mèn đã đi qua nhiều nơi, gặp gỡ đáng tin cậy đối với người đọc. bè bạn muôn loài, thấy nhiều cảnh sống và cũng nhiều phen gặp gian nan, nguy hiểm, +Bố cục nhưng Dế Mèn không nản chí lùi bước. Dế Đoạn 1: Từ đầu đến:"đứng đầu thiên hạ Mèn là một hình ảnh đẹp của tuổi trẻ, ham rồi": Miêu tả hình dáng tích cách Dế Mèn. hiểu biết, trọng lẽ phải, khao khát lí tưởng Đoạn 2: Từ "Chao ôi, có biết đâu rằng" và quyết tâm hành động cho những mục đến hết: Kể về bài học đường đời đầu tiên. đích cao đẹp. -Nhóm trưởng dẫn dắt phần thảo luận, tương tác với các nhóm khác. - Các nhóm còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung - Giáo viên ghi nhận năng lực, thái độ - Nhóm 3 tiếp nhận và đi đến thống nhất làm việc của các nhóm và các thành viên về kiến thức. nhóm khác-> Đánh giá cho điểm -> Chốt HS lắng nghe, ghi chép kiến thức Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu văn bản a) Mục tiêu: + Gv hướng dẫn Hs đọc và tìm hiểu văn bản ( bức chân dung tự họa của Dế Mèn, Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn) + Hs nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản b) Nội dung: Hướng dẫn học sinh khám phá văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” qua hệ thống câu hỏi được thiết kế theo qui trình đọc hiểu một văn bản truyện ngắn. Dựa vào hệ thống câu hỏi này, học sinh chiếm lĩnh được những giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm đồng thời hình thành cho mình cách đọc một tác phẩm thuộc thể loại truyện ngắn. Những nội dung chính của phần tìm hiểu văn bản: 1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn. *Ngoại hình : * Hành động * Cử chỉ, việc làm: * Suy nghÜ 2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn. *Dế Mèn đối xử với Dế Choắt. * Dế Mèn gây sự với chị Cốc. *Sự ăn năn, hối hận của Dế Mèn c) Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh với các câu hỏi *Ngoại hình : + Đôi càng + Những cái vuốt + hai cái răng đen nhánh + Đầu to ra .    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
7. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    + Đôi cánh dài + Sợi râu dài . * Hành động: co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ ; lúc đi bách bộ thì cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ ; vũ phành phạch giòn giã, nhai ngoàm ngoạm, đưa cả hai chân lên vuốt râu -> NT: - Miêu tả đặc điểm chung-> từng bộ phận của Dế Mèn. - Miêu tả ngoại hình kết hợp với hành động - Miêu tả trong sự đối chiếu so sánh giữa hiện tại và quá khứ - Dùng động từ, tính từ chính xác, giàu tính tạo hình. + ĐT:co cẳng, đạp phanh phách; l đi bách bộ ; vũ phành phạch giòn giã, nhai ngoàm ngoạm, đưa cả hai chân lên vuốt râu + TT: cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, dài, giòn giã, nâu bóng, to, bướng, đen nhánh, ngoàm ngoạp, cong, hùng dũng, trịnh trọng, khoan thai, - Nghệ thuật nhân hóa Là một chàng Dế có vẻ đẹp cường tráng, đẹp đẽ, tràn đầy sức sống. * Cử chỉ, việc làm: - Đi đứng oai vệ như con nhà võ làm điệu nhún chân, rung râu - Tợn lắm, cà khịa với tất cả hàng xóm - Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo mấy anh gọng vó lạc -Tưởng mình sắp đứng đầu thiên hạ. * Suy nghÜ -Tôi cho là tôi giỏi. - Những gã xóc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. - Tôi tưởng tôi là tay ghê gớm sắp đứng đầu thiên hạ. - Nét đẹp : Khoẻ mạnh, cường tráng, đầy sức sống thanh niên thể hiện trong từng bộ phận của cơ thể, trong dáng điệu, trong hành động, yêu đời, tự tin - Nét chưa đẹp trong tính nết của DM: Kiêu căng, tự phụ, không coi ai ra gì, hợm hĩnh, thích ra oai với kẻ yếu *Dế Mèn đối xử với Dế Choắt. - Thái độ trịch thượng, kiêu căng, ích kỉ, coi thường kẻ yếu, không biết thông cảm và giúp đỡ người khác. * Dế Mèn gây sự với chị Cốc. - Lúc đầu: + quắc mắt “Sợ gì sợ ai hơn tao nữa” +mắng Choắt, bảo: Giương mắt ra xem này. ->Huênh hoang, tỏ vẻ anh hùng -Khi trêu: + cất giọng véo von “Cái Cò tao ăn” + chui tọt vào hang nằm khểnh bụng nghĩ thú vị, thách thức chờ đợi sự phản ứng của chị Cốc. ->Thích thú, hả hê vì trò đùa tai quái của mình. -Khi thấy chị Cốc mổ Dế Choắt:    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
8. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    +khiếp sợ, nằm im thin thít. +chị Cốc đi rồi mới dám mon men bò lên ->Hèn nhát, run sợ, khiếp nhược -Khi thấy Dế Choắt nằm thoi thóp: hốt hoảng quỳ xuống nâng đầu Choắt lên mà than “Nào đâu tôi biết làm thế nào bây giờ?” ->bàng hoàng, ngẩn ngơ vì hậu quả khôn lường. *Sự ăn năn, hối hận của Dế Mèn + thương xót, ăn năn, hối hận + đắp mộ cho Dế Choắt, + đứng lặng nghĩ về bài học đường đời đầu tiên. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua - HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. hệ thống câu hỏi - HS hình thành kĩ năng khai thác văn bản trả lời Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận ? Ở đoạn 1, Dế Mèn tự giới thiệu về mình -Chóng lớn lắm, một chàng dế thanh niên ntn ? cường tráng ? Khi xuất hiện ở đầu câu chuyện, Dế Mèn + Ngoại hình: Đôi càng mẫm bóng, những đã là "1 chàng dế thanh niên cường tráng". cái vuốt cứng dần và nhọn hoắt, đầu to nổi Chàng dế ấy hiện lên qua những nét cụ thể từng tảng rất bướng, hai răng đen nhánh, nào về: đôi cánh dài, cả người là một màu nâu - Hình dáng? bóng mỡ, sợi râu dài uốn cong. - Hành động? + Hành động: co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ ; lúc đi bách bộ thì cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ ; vũ phành phạch giòn giã, nhai ngoàm ngoạm, đưa cả hai chân lên vuốt râu ? Nhận xét gì về trình tự miêu tả của tác - Nªu nhËn xÐt: giả? Cách miêu tả như vậy có tác dụng gì ? - Miêu tả đặc điểm chung ->Miêu tả lần lượt những bộ phận của Dế Mèn. - Miêu tả ngoại hình kết hợp với hành động được gây nên bởi những bộ phận ấy. -> Trình tự miêu tả rất tự nhiên, hợp lí. ? Không chỉ có trình tự miêu tả hợp lí, TG - Dùng động từ, tính từ chính xác, giàu còn sử dụng những từ loại nào? Và BPNt tính tạo hình. gì? + ĐT :co cẳng, đạp phanh phách; l đi bách ? Bằng những nghệ thuật độc đáo như vậy, bộ ; vũ phành phạch giòn giã, nhai ngoàm Dế Mèn hiện lên trong trí tưởng tượng của ngoạm, đưa cả hai chân lên vuốt râu em là một chàng Dế ntn ? + TT : cường tráng, mẫm bóng, cứng, GV: ý thức về vẻ đẹp của mình nên DM tỏ nhọn hoắt, hủn hoẳn, dài, giòn giã, nâu ra rất hãnh diện. bóng, to, bướng, đen nhánh, ngoàm ngoạp, cong, hùng dũng, trịnh trọng, khoan thai,    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
9. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    - Nghệ thuật nhân hóa Là một chàng Dế có vẻ đẹp cường tráng, đẹp đẽ, tràn đầy sức sống. Cho HS theo dõi đoạn tiếp. Hµnh ®éng, cö chØ: ? Từ tâm trạng hãnh diện ấy, Dế Mèn đã - Đi đứng oai vệ như con nhà võ làm điệu có những hành động, suy nghĩ ntn? nhún chân, rung râu - Tợn lắm, cà khịa với tất cả hàng xóm - Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo mấy anh gọng vó lạc -Tưởng mình sắp đứng đầu thiên hạ. * Suy nghÜ -Tôi cho là tôi giỏi. - Những gã xóc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. - Tôi tưởng tôi là tay ghê gớm sắp đứng đầu thiên hạ. ? Những suy nghĩ, cảm xúc được bộc lộ - Câu chuyện trở nên thật và sinh động trực tiếp như vậy có tác dụng gì ? hơn - Dễ dàng truyền những cảm nghĩ ấy đến với người đọc. ? Những hành động, suy nghĩ ấy cho em ->Kiêu căng, hợm hĩnh hiểu gì về tính cách của Dế Mèn? ? Theo em DM có nét nào đẹp và chưa đẹp - Nét đẹp : Khoẻ mạnh, cường tráng, đầy trong hình dáng và tính tình của DM ? sức sống thanh niên thể hiện trong từng bộ phận của cơ thể, trong dáng điệu, trong hành động, yêu đời, tự tin - Nét chưa đẹp trong tính nết của DM: Kiêu căng, tự phụ, không coi ai ra gì, hợm hĩnh, thích ra oai với kẻ yếu Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ Gv sửa chữa, đánh giá, rút kinh nghiệm, chốt kiến thức. * GV KÕt luËn: - Đây là một đ/v rất đặc sắc, độc đáo về NT tả vật. Bằng cách nhân hoá cao độ, dùng nhiều TT, ĐT, từ láy, so sánh rất chọn lọc và chính xác, Tô Hoài đã để cho DM tự hoạ bức chân dung của mình vô cùng sống động. Không phải là một con dế mèn chung chung mà là một chàng DM cụ thể đến từng bộ phận cơ thể, từng cử chỉ, hành động, tính cách. Tất cả lại rất phù hợp với thực tế, với hình dáng và tập tính    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
10. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    của loài dế, cũng như của một số thanh niên đương thời và nhiều thời. DM khoẻ mạnh, cường tráng và kiêu căng, hợm hĩnh, lố bịch mà không tự biết. Điểm đáng khen, cũng như đáng chê trách của chàng Dế mới lớn này là ở đó. * GV: Không những thế, những tâm sự của DM còn khiến người đọc muốn nghe tiếp câu chuyện của DM xem chàng Dế thanh niên này đã trả giá ntn cho tính kiêu căng xốc của mình. Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập tập - Nhận nhiệm vụ -Cho HS theo dõi phần 2 của VB. - Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến ? Phần nội dung kể về bài học đường đời Bước 3: Báo cáo kết quả học tập đầu tiên của Dế Mèn có những sự việc Theo dõi VB, tóm tắt sự việc : chính nào? +Dế Mèn coi thường Dế Choắt. Nhóm 1: Tìm hiểu sự việc Dế Mèn coi +Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thường Dế Choắt. của Dế Choắt (sự việc chính) Nhóm 2: Tìm hiểu sự việc Dế Mèn trêu + Sự ăn năn, hối hận của Dế Mèn chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt (sự việc chính) - Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thực Nhóm 3: Tìm hiểu sự việc sự ăn năn, hối hiện nhiệm vụ. hận của Dế Mèn - Đại diện nhóm khác nhận xét, bổ sung và đi đến thống nhất kiến thức. *§Þnh h­íng cho Nhóm 1 Nhóm 1: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ tìm hiểu sự việc Dế Mèn đối xử với Dế Choắt. -H1. Ghi ra giấy cách xưng hô, lời lẽ, - Đặt tên, coi thường (gã), gọi Dế Choắt giọng điệu của Dế Mèn đối với Dế Choắt ? là chú mày mặc dù bằng tuổi nhau H2. Dế Choắt được miêu tả qua con mắt - Chế giễu, chê bai Dế Choắt “Sao có của Dế Mèn như thế nào?(Về ngoại hình khôn” và tính cách) - Dế Choắt than thở thì không để tai. Dưới mắt Dế Mèn, Dế Choắt hiện ra ntn? - Chưa nghe hết Dế Choắt nói đã hếch H3: Những chi tiết đó thể hiện thái độ gì răng lên, xì một hơi của Dế Mèn đối đối với Dế Choắt? -Khi DÕ Cho¾t nhê v¶: H4. Em có thích cách đối xử đó không? + §iÖu bé khinh khØnh, m¾ng má Nếu là em, em sẽ cư xử như thế nào? + Chª bai: Chó mµy h«i nh­ có mÌo => GD gi¸ trÞ sèng: Cần yêu thương, giúp + Qu¸t: Im c¸i ®iÖu -> kh«ng chót bËn đỡ những người yếu đuối, bé nhỏ, gặp khó t©m. khăn. ®iÖu bé khinh khØnh, m¾ng: “Høc! th× cho chÕt” vµ ra vÒ kh«ng chót bËn t©m GV dÉn: Kh«ng chØ coi th­êng Cho¾t,    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
11. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    DÕ MÌn cßn g©y sù víi chÞ Cèc. Mêi C¸ nh©n tr¶ lêi nhãm 2 b¸o c¸o: T×m hiÓu sù viÖc DÕ -Như gã nghiện thuốc phiện MÌn g©y sù víi chÞ Cèc. - Cánh ngắn ngun ngủn, râu một mẩu, mặt mũi ngẩn ngơ. -Hôi như cú mèo - Có lớn mà không có khôn. -> Rất xấu xí, yếu ớt, lười nhác, đáng khinh => Thái độ trịch thượng, kiêu căng, ích kỉ, coi thường kẻ yếu, không biết thông cảm và giúp đỡ người khác. *§Þnh h­íng cho Nhóm 2 Nhóm 2: Báo cáo kết quả thực hiện H1.V× sao MÌn d¸m g©y sù víi chÞ Cèc to nhiệm vụ tìm hiểu sự việc Dế Mèn trêu lín h¬n m×nh? chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt H2. Em hãy thuật lại diễn biến các sự việc (sự việc chính) khi Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết *Nguyªn nh©n: thảm thương của Dế Choắt? -Tính thích nghịch ranh H3.Em có nhận xét gì về diễn biến tâm lý - Muốn ra oai với Dế Choắt Muồn chứng của Dế Mèn trong các sự việc trên? tỏ mình đứng đầu thiên hạ. * Diễn biến: - Lúc đầu: + quắc mắt “Sợ gì sợ ai hơn tao nữa” +mắng Choắt, bảo: Giương mắt ra xem này. ->Huênh hoang, tỏ vẻ anh hùng -Khi trêu: + cất giọng véo von “Cái Cò tao ăn” + chui tọt vào hang nằm khểnh bụng nghĩ thú vị, thách thức chờ đợi sự phản ứng của chị Cốc. ->Thích thú, hả hê vì trò đùa tai quái của mình. -Khi thấy chị Cốc mổ Dế Choắt: +khiếp sợ, nằm im thin thít. +chị Cốc đi rồi mới dám mon men bò lên ->Hèn nhát, run sợ, khiếp nhược -Khi thấy Dế Choắt nằm thoi thóp: hốt hoảng quỳ xuống nâng đầu Choắt lên mà than “Nào đâu tôi biết làm thế nào bây giờ?” ->bàng hoàng, ngẩn ngơ vì hậu quả khôn    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
12. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    lường. *§Þnh h­íng cho Nhóm 3 Nhóm 3: Báo cáo kết quả thực hiện H1: Thái độ của Dế Mèn có sự thay đổi nhiệm vụ tìm hiểu sự việc sự ăn năn, hối như thế nào trước cái chết của Dế Choắt? hận của Dế Mèn H2: Nhận xét nghệ thuật miêu tả tâm lí + thương xót, ăn năn, hối hận của tác giả? Qua đó em hiểu thêm gì về Dế + đắp mộ cho Dế Choắt, Mèn? + đứng lặng nghĩ về bài học đường đời H3 : Theo em, sự hối hận ấy có cần đầu tiên. không? Có thể tha thứ được không?Vì - Nghệ thuật miêu tả tâm lí sinh động, sâu sao? sắc, tinh tế. Có sự phát triển trong tâm lý của Dế Mèn từ xấu đến tốt. - Còn có tình đồng loại, biết ăn năn, hối lỗi, tự nhận thức được hậu quả việc làm của mình. Rất cần vì hối lỗi sẽ tránh được lỗi. Có thể tha thứ được vì tình cảm của Dế Mèn là rất chân thành (nhưng làm thế nào đây để lấy lại mạng sống cho Dế Choắt? - > quá muộn) - Bài học về thói kiêu căng: Kẻ kiêu căng B­íc 4: Đánh giá kết quả thực hiện có thể làm hại người khác khiến phải ân nhiệm vụ hận suốt đời - GV nhận xét kết quả làm việc của HS - Bài học về cách sống: Sống thân ái, đoàn - Chốt kiến thức kết, biết chia sẻ, giúp đỡ người khác. ? Sau cái chết của Dế Choắt, Mèn đã rút ra cho mình bài học đường đời đầu tiên. Theo em, bài học ấy là gì? Bài học đó được thể hiện qua lời của ai? Chốt: Đó cũng là bài học Tô Hoài muốn gửi đến chúng ta về tác hại của tính nghịch ranh, ích kỉ. Không phải mụ Cốc mà thủ phạm chính là DM đã gây ra cái chết của Dế Choắt. Đến lúc nhận ra tội lỗi của mình thì đã quá muộn. Hống hách hão với người yếu nhưng lại hèn nhát, run sợ trước kẻ mạnh ; nói và làm chỉ vì mình, không tính đến hậu quả ra sao. Tội lỗi của DM thất đáng phê phán, nhưmg dù sao anh ta cũng đã nhận ra và sám hối chân thành. Tất nhiên, theo dõi toàn truyện, người đọc sẽ thấy đây mới chỉ là bài học đầu tiên : Bài học về sự ngu xuẩn của tính kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác.    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
13. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    Nhiệm vụ 3: Tổng kết văn bản a) Mục tiêu: + Hs nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản b) Nội dung: Hướng dẫn học sinh tổng kết văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” để chỉ ra những thành công về nghệ thuật của tác phẩm, nêu nội dung, ý nghĩa của truyện. c) Sản phẩm: Các câu trả lời của học sinh 1. NghÖ thuËt : - Kể chuyện kết hợp với miêu tả. - Xây dựng hình tượng nhân vật Dế mèn gần gũi với trẻ thơ. - Sử dụng có hiệu quả các biện pháp tu từ - Lựa chọn lời văn giàu h/a, cảm xúc. 2. Néi dung: - Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn - DM kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết của Dế Choắt. - DM hối hận và rút ra bài học cho mình: “ Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ” không chỉ mang vạ cho người khác mà còn mang vạ cho mình. 3. ý nghÜa cña truyÖn: - Đoạn trích trên nêu bài học: tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời d) Tổ chức thực hiện: Giáo viên linh hoạt trong tổ chức dạy học: sử dụng phối hợp các hình thức hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm, bàn theo nhiệm vụ cụ thể. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ Nhóm 1: TruyÖn ®­îc x©y dùng b»ng Quan sát tổng hợp: nh÷ng yÕu tè NT nµo ? - Kể chuyện kết hợp với miêu tả. - Xây dựng hình tượng nhân vật Dế mèn gần gũi với trẻ thơ. - Sử dụng có hiệu quả các biện pháp tu từ - Lựa chọn lời văn giàu h/a, cảm xúc. Nhóm 2: Nªu ND cña truyÖn ? - Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn - DM kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết của Dế Choắt. - DM hối hận và rút ra bài học cho mình: “ Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ” không chỉ mang vạ cho người khác mà còn mang vạ cho mình. - Đoạn trích trên nêu bài học: tính kiêu    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
14. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    Nhóm 3: Nªu ý nghÜa cña truyÖn? căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ -Yc hs nhận xét câu trả lời. -Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. - GV mêi HS ®äc ghi nhí ? Em học tập được gì từ nghệ thật miêu tả và kể chuyện của Tô Hoài trong văn bản này? *Tóm lại : Đây là văn bản mẫu mực về kiểu văn miêu tả mà chúng ta sẽ học ở bài tập làm văn sau này. 3. Hoạt động 3: Luyện tập a) Mục tiêu: -HS được luyện tập để khái quát lại kiến thức đã học trong bài, áp dụng kiến thức để làm bài tập b) Nội dung: Bài 2: SGK/11 - GV yêu cầu HS đọc phân vai - Nhân vật Dế Mèn giống, khác những NV trong truyện ngụ ngôn ở điểm nào ? c) Sản phẩm: * Giống: Được nhân hóa giống như con người, hành động, tính cách giống như con người. * Khác: NV Dế Choắt và Dế Mèn trong truyện của Tô Hoài được giới thiệu chi tiết, cụ thể hơn về ngoại hình, về hành động, từ đó mà tính cách cũng khắc hoạ rõ nét hơn. Câu chuyện vì thế mà sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua - HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. hệ thống câu hỏi Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận ? GV yêu cầu HS đọc phân vai * Giống: Được nhân hóa giống như con ? Nhân vật Dế Mèn giống, khác những NV người, hành động, tính cách giống như con trong truyện ngụ ngôn ở điểm nào ? người. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện * Khác: NV Dế Choắt và Dế Mèn trong nhiệm vụ truyện của Tô Hoài được giới thiệu chi -Yc hs nhận xét câu trả lời. tiết, cụ thể hơn về ngoại hình, về hành -Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. động, từ đó mà tính cách cũng khắc hoạ rõ *GV: Khác với truyện ngụ ngôn (Mượn nét hơn. Câu chuyện vì thế mà sinh động,    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
15. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    truyện loài vật nhằm đưa ra những bài hấp dẫn, lôi cuốn. học nhằm răn dậy con người). Truyện Dế Mèn không đưa ra bài học nhằm răn dậy nhưng cũng gợi cho người đọc không ít suy nghĩ. 4. Hoạt động 4: Vận dụng a) Mục tiêu: - HS vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết một vấn đề trong cuộc sống - Hướng dẫn học sinh tìm tòi mở rộng sưu tầm thêm kiến thức liên quan đến nội dung bài học. b) Nội dung: Bµi 1: SGK/11 1.Tưởng tượng tâm trạng của Dế Mèn khi đứng trước mộ Dế Choắt bằng một đoạn văn 5-7 câu. 2.Từ bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn em rút ra cho mình bài học gì trong cuộc sống hôm nay? 3. HS sưu tầm và ghi chép vào sổ tay văn học những truyện cũng có cách viết về con vật giống văn bản trên. c) Sản phẩm: Phần trình bày của học sinh d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua - HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. hệ thống câu hỏi Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận 1.Tưởng tượng tâm trạng của Dế Mèn khi + Lắng nghe, nghiên cứu, trao đổi, trình đứng trước mộ Dế Choắt bằng một đoạn bày nếu còn thời gian văn 5-7 câu. 2.Từ bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn em rút ra cho mình bài học gì trong cuộc sống hôm nay? ? HS sưu tầm và ghi chép vào sổ tay văn học những truyện cũng có cách viết về con vật giống văn bản trên. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện + Tìm hiểu, nghiên cứu, sưu tầm. nhiệm vụ Tiết sau nộp kết quả -Yc hs nhận xét câu trả lời. -Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. Gợi ý: Nỗi cay đắng vì lỗi lầm của mình, xót thương Dế Choắt, mong Dế Choắt sống lại, nghĩ đến việc thay đổi cách sống của mình.    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng
16. Gi¸o viªn :Vò ThÞ ¸nh TuyÕt Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 6    Trường THCS TÔ HIỆU Họ và tên giáo viên: Tổ:KHXH Vũ Thị Ánh Tuyết TÊN BÀI DẠY: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ Môn học: Ngữ văn; lớp: 6A1 Thời gian thực hiện: 1(76) TIẾT 76 : TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ I. Mục tiêu 1. Về kiến thức: - Biết được hoàn cảnh cần sử dụng văn miêu tả. - Những yêu cầu cần đạt đối với một bài văn miêu tả. - Nhận diện và vận dụng văn miêu tả trong khi nói và viết 2. Về năng lực: - Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác thông qua các hoạt động của các nhóm khi được giao nhiệm vụ, qua việc trả lời câu hỏi của cô trên lớp. - Phát triển kĩ năng giao tiếp Tiếng việt, cảm thụ thẩm mĩ, sáng tạo thông qua hoạt động trình bày sản phẩm của các nhóm. 3. Về phẩm chất: - Có thái độ trân trọng, tình cảm yêu quí, tự hào về cảnh đẹp, con người, có khả năng quan sát tinh tế, thích văn miêu tả - Chăm chỉ trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập, tích cực tìm tòi và sáng tạo trong học tập. II. Thiết bị dạy học và học liệu 1. Thiết bị dạy học: Máy chiếu power point, màn hình, máy tính, giấy A0, 2. Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch bài dạy, tư liệu, hình ảnh III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề /Mở đầu a) Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp b) Nội dung: Học sinh phải thực hiện xử lí câu hỏi để xác định vấn đề cần giải quyết: Thế nào là văn miêu tả? Văn miêu tả có gì khác văn tự sự? Mục đích của văn miêu tả là gì? ?Trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”, tác giả đã sử dụng PTBĐ nào để làm nổi bật vẻ đẹp cường tráng, đẹp đẽ, tràn đầy sức sống của Dế Mèn?    Tr­êng THCS T« HiÖu-QuËn Lª Ch©n-H¶i Phßng