Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 (Cánh diều) - Bài: Đêm nay bác không ngủ - Năm học 2023-2024 - Phạm Thị Quỳnh

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 (Cánh diều) - Bài: Đêm nay bác không ngủ - Năm học 2023-2024 - Phạm Thị Quỳnh

1. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Ngày soạn Ngày 18/1/2024 18/1/2024 7/1/2024 Dạy Tiết (TKB) 5 1,2 Lớp 6E BÀI 6 – TIẾT 73,74,75: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (Trích Dế Mèn phưu lưu kí) Tô Hoài I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức: - Nắm được thế nào là truyện đồng thoại. - Những nét tiêu biểu về nhà văn Tô Hoài. - Người kể chuyện ở ngôi thứ nhất. - Đặc điểm nhân vật thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, suy nghĩ - Tính chất của truyện đồng thoại được thể hiện trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”. 2.Về năng lực: - Xác định được ngôi kể trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”. - Nhận biết được các chi tiết miêu tả hình dáng, cử chỉ, lời nói, suy nghĩ của các nhân vật Dế Mèn và Dế Choắt. Từ đó hình dung ra đặc điểm của từng nhân vật. - Phân tích được đặc điểm của nhân vật Dế Mèn. - Rút ra bài học về cách ứng xử với bạn bè và cách đối diện với lỗi lầm của bản thân. 3 Về phẩm chất: Nhân ái, khoan hoà, tôn trọng sự khác biệt. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị: Máy tính,ti vi. 2. Học liệu: Tư liệu về truyện đồng thoại và văn bản: “ Bài học đường đời đầu tiên”. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.HOẠT ĐỘNG 1.MỞ ĐẦU a) Mục tiêu: Giúp HS - Kết nối kiến thức từ cuộc sống vào nội dung bài học. b) Nội dung: - Hs kể tên một kỷ niệm tuổi thơ của em? c) Sản phẩm:HS nêu/trình bày được - Các kỉ niệm của học sinh. d) Tổ chứcthực hiện: -Thời gian: 5 phút - Phương pháp: Thuyết trình,gợi mở. - Kĩ thuật: Động não. Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
2. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I.Mở đầu: Tạo hứng thú ? Em đã bao giờ xem một bộ phim hay đọc 1 truyện cho học sinh khi vào tiết kể về một sai lầm và sự ân hận của ai đó chưa? Khi học. đọc, xem, em có những suy nghĩ gì? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập -HS: Quan sát,trả lời. Bước 3: Báo cáo,thảo luận -HS trình bày cá nhân. - Các HS khác nhận xét. Bước 4: Kêt luận,nhận định. GV: Nhận xét,chốt kiến thức. GV: Các em đều biết mỗi chúng ta đều có những kỉ niệm tuổi thơ,có những kỉ niệm vui,có những kỉ niệm để lại cho chúng ta bài học quý giá. Trong tiết học hôm nay cô và các em cùng tìm hiểu văn bản: “ bài học đường đời đầu tiên”... 2.HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC a. Mục tiêu: - Học sinh nắm được những nét cơ bản về truyện đồng thoại,tác giả Tô Hoài và hoàn cảnh ra đời, thể loại, phương thức biểu đạt, ngôi kể, cách đọc, bố cục văn bản. - Gv hướng dẫn Hs đọc và tìm hiểu cụ thể nội dung, nghệ thuật của văn bản. + Hs nắm được nội dung và nghệ thuật của từng phần trong văn bản. - Nắm được thành công về nghệ thuật, nêu nội dung, ý nghĩa bài học của văn bản. b. Nội dung - Vận dụng kĩ năng đọc,hiểu học sinh trình bày được thể loại, phương thức biểu đạt, cách đọc, bố cục văn bản. -Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của văn bản. - HS trả lời, hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm: - Câu trả lời của HS về thể loại, phương thức biểu đạt, bố cục và nội dung, nghệ thuật của văn bản. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: - PP: Đọc, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, bình giảng, nêu vấn đề - KT: Động não. - Thời gian: 70 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I.ĐỌC,TÌM HIỂU CHUNG - GV yêu cầu hs nêu cách đọc văn bản? 1.Đọc - Hướng dẫn cách đọc và yêu cầu HS đọc. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: -HS trình bày cách đọc. Bước 3: Báo cáo,thảo luận. -HS đọc theo đoạn mà GV yêu cầu. - HS nhận xét. Bước 4: Kết quả,nhận định. - GV nhận xét , đánh giá, sửa lỗi sai cho HS. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
3. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - GV chuyển mục tiếp: tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2.Tìm hiểu chung. - Qua phần chuẩn bị bài ở nhà trình bày a.Tác giả hiểu biết của em về tác giả Tô Hoài và - Tô Hoài: Tên khai sinh là Nguyễn Sen tác phẩm ( Xuất Xứ ,thể loại,PTBĐ,bố - Sinh năm 1920, mất năm 2014 cục,từ khó) - Quê : Hà Nội - Là nhà văn lớn, sáng tác nhiều thể loại -Tóm tắt văn bản. (truyện ngắn, truyện dài, hồi kí, tự truyện). Số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Trong đó có nhiều Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: tác phẩm viết cho thiếu nhi -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. Tác phẩm tiêu biểu viết cho thiếu nhi: Võ sĩ Bọ Ngựa, Dê và Lợn, Đôi ri đá, Chuyện nỏ thần, Dễ Mèn phiêu lưu kí.... b.Tác phẩm. - Thể loại: Truyện đồng thoại. - Truyện đồng thoại là loại truyện thường Bước 3: Báo cáo,thảo luận. lấy loài vật làm nhân vật. Các con vật trong -HS trình bày . truyện đồng thoại được các nhà văn miêu -Hs tóm tắt văn bản. tả, khắc hoạ như con người (gọi là nhân cách hoá). - Hệ thống nhân vật là loài vật (nhân vật chính: Dế Mèn). - Sử dụng ngôi thứ nhất (lời kể của Dế Mèn). - “Dế mèn phiêu lưu kí” (1941) là truyện đồng thoại dành cho lứa tuổi thiếu nhi, tác phẩm đã được dịch ra 40 thứ tiếng trên thế giới. Trong truyện, nhân vật chính là Dế Mèn, cậu đã trải qua muôn vàn cuộc phiêu lưu thử thách đầy mạo hiểm. Ở chặng đường ấy là những bài học giúp Dế Mèn trưởng thành và trở thành một chàng Dế cao thượng. Chúng ta có thể đúc kết kinh nghiệm từ chính nhân vậtDế Mèn, đó là đi một ngày đàng học một sàng khôn. Bước 4: Kết quả,nhận định. -PTBĐ chính: Tự sự. -GV yêu cầu hs nhận xét. -Vị trí đoạn trích: Bài học đường đời đầu - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến tiên: Trích chương I của “ Dế Mèn phiêu thức. lưu kí”. . - Bố cục (3 phần) + P1: Từ đầu sắp đứng đầu thiên hạ rồi. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn. + P2: còn lại: Bài học đường đời đầu tiên *Tóm tắt Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: II. ĐỌC,HIỂU VĂN BẢN. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
4. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 -GV yêu cầu Hs đọc đoạn 1. 1. Bức chân dung tự họa của Dế Mèn - Ngoại hình Dế Mèn: Đôi càng mẫm - Qua phần chuẩn bị bài ở nhà trình bày: bóng, vuốt cứng, nhọn hoắt, cánh dài, răng Ngoại hình,hành động,ngôn ngữ và tâm đen nhánh, râu dài uốn cong, hùng dũng. trạng của Dế Mèn. - Hành động của Dế Mèn: + Nhai ngoàm ngoạm. -Nhận xét của em về nhân vật Dế Mèn. + Co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ; Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: + Đi đứng oai vệ; -Hs đoc đoạn 1. + Quát mấy chị Cào Cào ngụ ngoài đầu -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. bờ; thỉnh thoảng, ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác Bước 3: Báo cáo,thảo luận. dưới đầm lên. -HS trình bày . - Ngôn ngữ của Dế Mèn: gọi Dế Choắt là “chú mày” với giọng điệu khinh khỉnh.. Bước 4: Kết quả,nhận định. - Tâm trạng của Dế Mèn: hãnh hiện, tự hào -GV yêu cầu hs nhận xét. cho là mình đẹp, cường tráng và giỏi. - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến thức. - Qua những chi tiết phần đầu văn bản, ta thấy Dế Mèn là một chàng thanh niên trẻ trung, yêu đời, tự tin nhưng vì tự tin quá mức về vẻ bề ngoài và sức mạnh của mình dẫn đến kiêu căng, tự phụ, hống hách, cậy sức bắt nạt kẻ yếu. Nhân vật Dế Mèn đã được nhân hoá vừa mang đặc điểm của loài vật (ngoại hình, tập tính), vừa mang đặc điểm của con người đã được nhân cách hoá (suy nghĩ, thái độ, cảm xúc) đặc trưng của truyện đồng thoại. Hết tiết 73 chuyển tiết 74 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2. Nhân vật Dế Choắt. - Đọc đoạn 2,3. - Hình dáng: - Tìm những chi tiết thể hiện hình dáng, + Chạc tuổi: Dế Mèn cách sinh hoạt và ngôn ngữ của Dế + Người: gầy gò, dài lêu ngêu như gã Choắt? nghiện thuốc phiện. - Tác giả đã sử dụng những biện pháp + Cánh: ngắn củn như người cởi trần nghệ thuật gì khi tái hiện hình ảnh Dế mặc áo ghi lê. Choắt? + Đôi càng: bè bè, nặng nề - Qua đó chúng ta nhận ra hình ảnh Dế + Râu: cụt có một mẩu Choắt ntn trong cái nhìn của Dế Mèn? + Mặt mũi: ngẩn ngẩn ngơ ngơ Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: - Cách sinh hoạt: -Đọc đoạn 2,3. + Ăn sổi ở thì. -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. - Ngôn ngữ *Với Dế Mèn: Bước 3: Báo cáo,thảo luận. + Lúc đầu: gọi “anh” xưng “em”. -HS trình bày . -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
5. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 + Trước khi mất: gọi “anh” xưng “tôi” và Bước 4: Kết quả,nhận định. nói: “ở đời .thân”. -GV yêu cầu hs nhận xét. *Với chị Cốc: - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến + Van lạy thức. + Xưng hô: chị - em. *NT: miêu tả,so sánh, tính từ, từ láy, sử dụng thành ngữ => Gầy gò, xấu xí, ốm yếu, nhưng rất khiêm tốn, nhã nhặn. Bao dung độ lượng trước tội lỗi của Mèn. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 3.Bài học đường đời đầu tiên của Dế - Đọc đoạn còn lại. Mèn. -Trình bày thái độ của Dế Mèn với Dế a) Thái độ của Dế Mèn với Dế Choắt choắt. - Gọi là “chú mày” (mặc dù = tuổi). -Diễn biến tâm trạng của Dế mèn trước - Hếch răng, xì một hơi rõ dài, mắng về và sau khi không cố ý gây ra cái chết không chút bận tâm thương tâm cho Dế Choắt? => Khinh bỉ, coi thường Dế Choắt. -Bài học đường đời đầu tiên Dế Choắt b) Bài học đường đời đầu tiên của Dế rút ra ? Liên hệ với bản thân? Mèn. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: -Đọc đoạn còn lại. Dế Trước khi Sau khi Hậu -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. Mèn trêu chị trêu chị quả -Hs liên hệ với bản thân. Cốc Cốc Bước 3: Báo cáo,thảo luận. -Mắng, coi - Chui tọt Dế -HS trình bày . thường, bắt vào hang. Choắt bị Hành nạt Choắt. - Núp tận chị Cốc Bước 4: Kết quả,nhận định. động - Cất giọng đáy hang, mổ cho -GV yêu cầu hs nhận xét. véo von trêu nằm in thít. đến chết - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến chị Cốc. - Mon men thức. bò lên. - Bài học rút ra cho bản thân: - Chôn Dế + Tôn trọng sự khác biệt của bạn. Choắt. + Sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ khi bạn cần. Thái Hung hăng, Sợ hãi, hèn Hối hận + Nên biết sống đoàn kết, thân ái với mọi độ ngạo mạn, nhát người, kẻ kiêu căng có thể làm hại người xấc xược. khác khiến phải ân hận suốt đời - Không nên kiêu căng, coi thường Bài người khác. học - Không nên xốc nổi để rồi hành động điên rồ. Hết tiết 74 chuyển tiết 75 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: III. TỔNG KẾT - Nêu những biện pháp nghệ thuật được 1. Nghệ thuật sử dụng trong văn bản? - Miêu tả loài vật sinh động, nghệ thuật - Nội dung chính của văn bản “Bài học nhân hoá, ngôn ngữ miêu tả chính xác đường đời đầu tiên”? -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
6. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - Ý nghĩa của văn bản. - Xây dựng hình tượng nhân vật gần gũi với trẻ thơ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: 2. Nội dung -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. - Miêu tả vẻ đẹp của Dế Mèn cường tráng nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. - Sau khi bày trò trêu chị Cốc, gây ra cái Bước 3: Báo cáo,thảo luận. chết cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút -HS trình bày . ra bài học đường đời đầu tiên cho mình. 3. Ý nghĩa Bước 4: Kết quả,nhận định. - Không quá đề cao bản thân rồi rước hoạ. -GV yêu cầu hs nhận xét. - Cần biết lắng nghe, quan tâm, giúp đỡ - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến mọi người xung quanh. thức. 3.HOẠT ĐỘNG 3.LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể. b. Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập. c. Sản phẩm:Câu trả lời học sinh về bài tập luyện tập mà giáo viên đưa ra. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề. - KT: Động não. - Thời gian: 15 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiếnDự kiến sản phẩmsản phẩm Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập IV.LUYỆN TẬP - GV yêu cầu HS trả lời ngắn gọn các câu hỏi: ? Nêu một điểm em ấn tượng nhất về nhân vật Dế mèn ? ? Tác phẩm được viết theo thể loại nào? ? Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: - Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Học sinh làm bài tập luyện tập. Bước 4: Kết quả,nhận định. -Giáo viên sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. 4.HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG a. Mục tiêu: -HS phát hiện các tình huống thực tiễn vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết một số vấn đề trong cuộc sống. b. Nội dung:Giáo viên yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức đã học để hỏi và trả lời. c. Sản phẩm:Phần liên hệ của Hs. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình. - Kỹ thuật: Động não. - Thời gian: 13 phút -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
7. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Hoạt động của thầy và trò Dự kiếnDự kiến sản phẩmsản phẩm Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập *GV giao bài tập vận dụng cho HS: - Hiện nay, trong cuộc sống, đặc biệt là trong lớp học vẫn còn hiện tượng " Dế Mèn"(ngông cuồng, kiêu căng, coi thường những người yếu thế hơn mình, gây ra tại hoạ cho người xung quanh). Giả sử em gặp những hiện này, em sẽ nói với bạn như thế nào? Em rút ra được bài học ứng xử như thế nào cho bản thân qua câu chuyện Dế Mèn? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - Học sinh suy nghĩ cá nhân. Bước 3: Báo cáo,thảo luận - HS trình bày. Bước 4: Kết luận,nhận định. -Giáo viên sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. *Giao bµi,h­íng dÉn häc bµi lµm bµi ë nhµ vµ chuÈn bÞ bµi tiÕp theo ( 2 phút) 1. Nắm được nội dung,ý nghĩa của văn bản. 2. Hoàn thành bài tập. 3. Đọc và trả lời câu hỏi tìm hiểu bài: Ông lão đánh cá và con cá vàng? +Đọc,tóm tắt văn bản. +Tìm hiểu tác giả,tác phẩm. +Trả lời câu hỏi tìm hiểu bài /15. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
8. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Ngày soạn Ngày 14/1/2024 16/1/2024 Dạy 17/1/2024 7/1/2024 Tiết (TKB) 1 5,1 Lớp 6E TUẦN 19,20 TIẾT 76,77,78: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG PUSKIN I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức: + Tri thức mở rộng về thể loại truyện cổ tích nước ngoài và truyện cổ tích của Pus-kin; nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản truyện “ Ông lão đánh cá và con cá vàng”. + Tư tưởng, tình cảm của nhân dân được thể hiện qua văn bản + Cuộc đấu tranh giai cấp được thể hiện trong câu chuyện. 2. Về năng lực: - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (chi tiết, cốt truyện, nhân vật, yếu tố tưởng tượng, kì ảo..), nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa, thái độ người kể,...) của truyện cổ tích Pus-kin; xác định được ngôi kể trong văn bản. - Hiểu được cách thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả được thể hiện qua văn bản - Phân tích được nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyện cổ tích; những biểu hiện của cuộc đấu tranh giai cấp trong tác phẩm. - Viết được đoạn văn nếu cảm nhận về một nhân vật trong truyện. 3. Về phẩm chất: - Nhân ái:HS biết tôn trọng, yêu thương, sống chan hòa với mọi người xung quanh, trân trọng cuộc sống đang có - Chăm học, chăm làm: HS có ý thức vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân. -Trách nhiệm: hành động có trách nhiệm với chính mình( học tập những đức tính tốt, tránh những biểu hiện xấu, sai lệch như: tham lam, bội bạc, dữ dằn, thô lỗ), có trách nhiệm với đất nước, chủ động rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản truyện truyền thuyết. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị: Máy tính,ti vi. 2. Học liệu: Tư liệu về văn bản: “Ông lão đánh cá và con cá vàng” III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.HOẠT ĐỘNG 1.MỞ ĐẦU a) Mục tiêu: Giúp HS - Tạo tâm thế,thu hút học sinh vào bài mới? b) Nội dung: - Hs xem video rồi rút ra bài hoc cho bản thân... c) Sản phẩm: - Câu trả lời của hs . -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
9. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 d) Tổ chứcthực hiện: -Thời gian: 5 phút - Phương pháp: Thuyết trình,gợi mở. - Kĩ thuật: Động não. Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I.Mở đầu -Hs xem video? Từ nội dung video rút ra bài học cho Tạo hứng thú cho học sinh bản thân? khi vào bài. - Em hãy kể lại một câu chuyện dân gian Việt Nam có nhân vật tham lam, độc ác. Theo em, kết cục chung của những kẻ có lòng dạ tham lam, độc ác sẽ như thế nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập -HS: Quan sát,trả lời. Bước 3: Báo cáo,thảo luận -HS trình bày cá nhân. - Các HS khác nhận xét. Bước 4: Kêt luận,nhận định. GV: Nhận xét,chốt kiến thức. GV: Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung có rất nhiều những câu chuyện hay, ý nghĩa, gửi gắm những bài học về lối ứng xử trong cuộc sống. Cách chúng ta nửa vòng Trái Đất, nước Nga xinh đẹp cũng gây ấn tượng với nhiều người bởi nền văn học đồ sộ. Một trong những đại diện tiêu biểu cho các cây bút văn học Nga lỗi lạc là thi sĩ, văn sĩ nổi tiếng Puskin. Puskin đã để lại cho đời nhiều truyện cổ tích tuyệt diệu được sáng tác dựa trên các cốt truyện dân gian của Nga. “Ông lão đánh cá và con cá vàng” là một câu chuyện đặc sắc viết theo thể loại truyện cổ tích. Truyện đem đến cho người đọc bài học sâu sắc về lòng tham của con người. 2.HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC a. Mục tiêu: - Học sinh nắm được những nét cơ bản về tác giả Pus Kin và hoàn cảnh ra đời, thể loại, phương thức biểu đạt, ngôi kể, cách đọc, bố cục văn bản. - Gv hướng dẫn Hs đọc và tìm hiểu cụ thể nội dung, nghệ thuật của văn bản. + Hs nắm được nội dung và nghệ thuật của từng phần trong văn bản. - Nắm được thành công về nghệ thuật, nêu nội dung, ý nghĩa bài học của văn bản. b. Nội dung - Vận dụng kĩ năng đọc,hiểu học sinh trình bày được thể loại, phương thức biểu đạt, cách đọc, bố cục văn bản. -Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật của văn bản. - HS trả lời, hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm: -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
10. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - Câu trả lời của HS về thể loại, phương thức biểu đạt, bố cục và nội dung, nghệ thuật của văn bản. d. Tổ chức thực hiện hoạt động: - PP: Đọc, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, bình giảng, nêu vấn đề - KT: Động não. - Thời gian: 70 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I.ĐỌC,TÌM HIỂU CHUNG - GV yêu cầu hs nêu cách đọc văn bản? 1.Đọc - Hướng dẫn cách đọc và yêu cầu HS đọc. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: -HS trình bày cách đọc. Bước 3: Báo cáo,thảo luận. -HS đọc theo đoạn mà GV yêu cầu. - HS nhận xét. Bước 4: Kết quả,nhận định. - GV nhận xét , đánh giá, sửa lỗi sai cho HS. - GV chuyển mục tiếp: tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2.Tìm hiểu chung. - Qua phần chuẩn bị bài ở nhà trình bày hiểu a.Tác giả biết của em về tác giả Pu-SKin và tác phẩm - A.Pu-skin (1799-1837), đại thi hào (Xuất xứ,thể loại,PTBĐ,bố cục,từ khó) Nga. -Tóm tắt văn bản. - Là tác giả của nhiều trường ca và truyện cổ tích tuyệt diệu:Truyện cổ tích con gà trống vàng, Nàng công chúa và bảy chàng hiệp sĩ, Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: b.Tác phẩm. -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. -Xuất xứ của nguyên tác và bản dịch: + Nguyên tác: Dựa trên cơ sở truyện dân gian Nga, Đức. Tác giả kể lại câu chuyện bằng 205 câu thơ. +Bản dịch SGK của tác giả Vũ Đình Liên và Lê Trí Viễn. Bước 3: Báo cáo,thảo luận. - Thể loại: Truyện cổ tích -HS trình bày . - Phương thức biểu đạt chính: Tự sự -Hs tóm tắt văn bản. - Ngôi kể: Ngôi thứ ba - Nhân vật: - Bố cục: 3 phần +Phần 1.Mở truyện: (Từ đầu . kéo sợi) Giới thiệu ông lão đánh cá và tình huống phát sinh truyện + Phần 2. Thân truyện: (Tiếp theo . trở về): Những đòi hỏi tham lam của Bước 4: Kết quả,nhận định. mụ vợ. -GV yêu cầu hs nhận xét. + Phần 3.Kết truyện: (Còn lại) - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến thức. Vợ chồng ông lão đánh cá trở về cuộc . sống nghèo khổ khi xưa -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
11. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 *Tóm tắt Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: II. ĐOC,HIỂU VĂN BẢN. GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua câu 1. Nhân vật bà vợ hỏi: * Tình huống: ông lão bắt được cá - Tình huống mở đầu truyện như thế nào? vàng rồi thả cá về biển. Cá vàng hứa - Mụ vợ đòi hỏi và bắt buộc ông lão xin cá giúp ông lão. vàng những gì? - Những thứ mụ vợ đòi hỏi: - Chỉ ra sự thay đổi ở thái độ của mụ vợ qua + Cái máng lợn mỗi lần đòi hỏi?( hs làm phiếu bài tập) + Ngôi nhà rộng * Phiếu bài tập. + Làm nhất phẩm phu nhân. Điều mụ vợ Thái độ của mụ + Làm Nữ hoàng đòi hỏi vợ + Làm Long vương ngự trên mặt biển. Lần 1 => Đòi hỏi tăng dần từ vật nhỏ đến vật Lần 2 lớn, từ vật chất đến danh vọng, quyền Lần 3 lực, từ chức vị thấp đến chức vị cao => Lần4 tham lam vô độ Lần 5 - Thái độ của mụ vợ : - em có nhận xét gì qua những lần đòi hỏi + Mắng: đồ ngốc ( đòi máng) của mụ vợ? + Quát to hơn : đồ ngu( đòi nhà) + Mắng như tát nước vào mặt. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập + Giận dữ nổi trận lôi đình, tát vào mặt - HS làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. ông lão - HS hình thành kĩ năng khai thác văn bản + Nổi cơn thịnh nộ, sai người đi bắt ông - Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học lão. sinh thực hiện, gợi ý nếu cần => Mụ vợ chua ngoa, đanh đá, thô lỗ => Bước 3: Báo cáo,thảo luận bội bạc, vong ân bội nghĩa. -Hs trình bày. * Đây ko phải con người mang tính * Phiếu bài tập. xấu mà là tính xấu hiện hình dưới lốt Điều mụ vợ Thái độ của mụ người. Sự bội bạc của mụ đi tới tột đòi hỏi vợ cùng, người và trời đều ko thể dung Lần 1 Cái máng mới Mắng : đồ ngốc tha. Lần 2 Ngôi nhà rộng Quát to: đồ ngu * Nghệ thuật: tăng tiến Lần 3 Làm Nhất Mắng như tát phẩm phu nước vào mặt. nhân Lần4 Làm Nữ iận dữ nổi trận hoàng lôi đình, tát vào mặt ông lão Lần 5 Làm Long Nổi cơn thịnh nộ vương => Mụ vợ chua ngoa, đanh đá, thô lỗ => bội bạc, vong ân bội nghĩa. - Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần Bước 4: Kết luận,nhận định. - Gv sửa chữa, đánh giá, rút kinh nghiệm, chốt kiến thức. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
12. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - GV mở rộng: - Lòng tham của mụ vợ tăng mãi ko có điểm dừng. Đây ko phải con người mang tính xấu mà là tính xấu hiện hình dưới lốt người. Sự thay đổi trong thái độ của mụ với ông lão làm nổi rõ nghịch lí: lòng tham càng lớn thì tình nghĩa vợ chồng càng teo lại rồi tiêu biến. - Ông lão ko chỉ là chồng mà còn là ân nhân. Vậy nhưng mụ lại bội bạc, vong ân phụ nghĩa. - Mụ ko có công gì để đòi hỏi ác vàng trả ơn nhưng mụ lại đòi hỏi tất cả và còn muốn biến cá vàng thành đầy tớ để mụ sai khiến. Sự bội bạc của mụ đi tới tột cùng, người và trời đều ko thể dung tha. - Thành công trong việc khắc họa nhân vật mụ vợ: nghệ thuật tăng cấp. Hết tiết 76 chuyển tiết 77 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: 2. Nhân vật ông lão đánh cá: - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua - Ba lần kéo lưới, bắt được cá vàng; thả câu hỏi. cá kèm theo lời chúc. ? Mở đầu câu chuyện, em thấ ông lão là => Hiền lành, tốt bụng. người thế nào? - Với vợ: phục tùng yêu cầu, duy nhất 1 ?Trước yêu cầu và thái độ của mụ vợ, ông lần can ngăn. lão cư xử thế nào? => Con người nhu nhược, can ngăn cái ? Bài học rút ra từ cách cư xử của ông lão. ác quá muộn. => Tiếp tay cho cái ác; gây ra tai vạ. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập * Bài học - Hs suy nghĩ,trả lời câu hỏi. - Cần dũng cảm đấu tranh chống lại cái Bước 3: Báo cáo, thảo luận ác. - Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi. - Không khuất phục trước sức mạnh, cường quyền. - Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học - Cần chỉ rõ những sai trái trước khi quá sinh thực hiện, gợi ý nếu cần muộn. Bước 4: Kết luận,nhận định. - Yêu cầu học sinh nhận xét câu trả lời. - Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. GV bình: -Ông lão đánh cá là người hiền lành, nhân hậu, ông đã cứu con cá và không đòi hỏi điều gì cho bản thân. Điều đó cho chúng ta thấy ông là người không màng lợi danh, có tấm lòng vị tha dù hoàn cảnh sống của ông vô cùng khó khăn, thiếu thốn. - Điều đáng trách ở ông lão là đã quá nhu nhược, không có chính kiến nên mụ vợ ngày càng lấn tới với những đòi hỏi quá -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
13. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 quắt. Ông lão phải thực hiện những yêu cầu của mụ dù biết là không đúng. => Qua hình ảnh ông lão đáng thương, tác giả ngầm gửi gắm hình ảnh của những người nông dân khốn khổ dưới chế độ phong kiến chuyên chế Nga hoàng tàn bạo, độc đoán. Tác giả cũng muốn thức tỉnh tinh thần đấu tranh của nhân dân Nga nói chung. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 3. Ý nghĩa tượng trưng của biển cả và - GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua cá vàng/ phiếu học tập . a. biển cả Thái độ Nghệ Ý nghĩa -Lần 1: biển gợn sóng êm ả Đòi của biển thuật của hình - Lần 2: biển xanh nổi sóng hỏi của ảnh biển - Lần 3: biển xanh nổi sóng dữ dội mụ vợ - Lần 4: biển xanh nổi sóng mù mịt Đòi cái - Lần 5:biển xanh nổi sóng ầm ầm, một máng cơn giống tố kinh khủng kéo đến. Đòi ngôi => NT: tăng tiến, lặp lại. nhà rộng => Lòng tham của mụ vợ tăng lên thì Làm Nhất phản ứng của biển cả cũng tăng. phẩm phu - Ý nghĩa của hình ảnh biển: biển là nhân nhân dân, thái độ của biển là thái độ của Làm Nữ nhân dân. Nhân dân giận dữ trước sự hoàng xấu xa, tham lam của mụ vợ và sự nhu Làm nhược của ông lão. Long b. Cá vàng vương - Cá vàng tượng trưng cho lòng biết ơn, -Theo em, ý nghĩa tượng trưng của hình tấm lòng của nhân dân đới với những tượng cá vàng là gì? người nhân hậu, biết cứu giúp kẻ hoạn Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: nạn. -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. - Cá vàng đại diện cho cái tốt, cái thiện - Cá vàng tượng trưng cho chân lí của Bước 3: Báo cáo,thảo luận. dân gian: trừng trị đích đáng những kẻ -HS trình bày . tham lam, bội bạc. Bước 4: Kết quả,nhận định. -GV yêu cầu hs nhận xét. - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến thức Nếu như truyện cổ tích Việt Nam có những ông tiên, ông Bụt luôn hiện lên giúp những người tốt, những người bất hạnh thì vh dân gian Nga lại gửi gắm điều đó qua hình tượng cá vàng. Dù vậy chúng ta vẫn thấy được điểm chung giữa các nền vh dân gian: chân lí của dân gian là chân lí của cuộc sống: người nhân hậu được đền ơn xứng đáng, kẻ xấu xa sẽ bị trừng trị đích đáng. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 4. Ý nghĩa của truyện -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
14. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - Nêu ý nghĩa của câu chuyện. - Ca ngợi lòng nhân hậu - Phê phán những kẻ tham lam, bội bạc. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: - Phê phán sự nhu nhược. -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. - Nêu bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc. Bước 3: Báo cáo,thảo luận. - Khơi gợi tinh thần đấu tranh chống áp -HS trình bày . bức, cường quyền. Bước 4: Kết quả,nhận định. -GV yêu cầu hs nhận xét. - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến thức Hết tiết 77 chuyển tiết 78 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: III. TỔNG KẾT. - Nêu những biện pháp nghệ thuật được sử 1. Nghệ thuật: dụng trong văn bản? - Sử dụng những biện pháp nghệ thuật - Nội dung chính của văn bản “Ông lão tiêu biểu của truyện cổ tích như: sự lặp đánh cá và con cá vàng ”? lại, tăng tiến của các tình huống, sự đối Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: lập giữa các nhân vật, sự xuất hiện của -HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. các yếu tố tưởng tượng, hoang đường. 2. Nội dung: -Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với Bước 3: Báo cáo,thảo luận. những người nhân hậu và nêu ra bài học -HS trình bày . đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc. Bước 4: Kết quả,nhận định. -GV yêu cầu hs nhận xét. - GV nhận xét , đánh giá và chốt kiến thức 3.HOẠT ĐỘNG 3.LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể. b. Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập. c. Sản phẩm:Câu trả lời học sinh về bài tập luyện tập mà giáo viên đưa ra. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề. - KT: Động não. - Thời gian: 15 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập IV.LUYỆN TẬP - GV yêu cầu HS trả lời ngắn gọn các câu hỏi: Bài 1 Bài 1. Câu chuyện kết thúc như thế nào? Ý nghĩa cách kết thúc Bài 2 đó? Bài 2. Nếu ý kiến của em về tên truyện. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập: - Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Học sinh làm bài tập luyện tập. Bước 4: Kết quả,nhận định. -Giáo viên sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
15. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 4.HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn. b. Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập. c. Sản phẩm:Bài làm của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình. - Kỹ thuật: Động não. - Thời gian: 13 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập V.VẬN DỤNG *GV giao bài tập vận dụng cho HS: Bài tập :Viết đoạn văn 7-10 câu nêu cảm nhận của em về nhân vật mụ vợ trong truyện ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập - Học sinh suy nghĩ cá nhân. Bước 3: Báo cáo,thảo luận - HS trình bày. Bước 4: Kết luận,nhận định. -Giáo viên sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức. *Giao bµi,h­íng dÉn häc bµi lµm bµi ë nhµ vµ chuÈn bÞ bµi tiÕp theo ( 2 phút) 1. Nắm được nội dung,ý nghĩa của văn bản. 2. Hoàn thành bài tập. 3. Soạn bài: Thực hành Tiếng Việt/16. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
16. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Ngày soạn Ngày 25/1/2024 7/1/2024 Dạy Tiết (TKB) 3 Lớp 6E TIẾT 79: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT (MỞ RỘNG CHỦ NGỮ) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Chủ ngữ là gì? - Thế nào là mở rộng chủ ngữ? 2. Về năng lực: - Nhận diện được từ ghép, từ láy và tác dụng. - Xác định dược chủ ngữ trong câu. - Nhận biết được cụm danh từ và cấu tạo của nó. 3. Về phẩm chất: - Chăm chỉ: HS có ý thức vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân. -Trách nhiệm:Làm chủ được bản thân trong quá trình học tập, có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị: Máy tính,ti vi. 2. Học liệu: Sgk, kế hoạch bài dạy, sách tham khảo, phiếu học tập... III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.HOẠT ĐỘNG 1.MỞ ĐẦU a) Mục tiêu:Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học. b) Nội dung: Hs trả lời câu hỏi và chú ý vào bài mới. c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d) Tổ chức thực hiện: -Thời gian: 5 phút - Phương pháp: Thuyết trình,gợi mở. - Kĩ thuật: Động não. Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - Em hãy điền thêm các tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo từ ghép, từ láy Bút, nhẹ ? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập -HS: Quan sát,trả lời. Bước 3: Báo cáo,thảo luận -HS trình bày cá nhân. - Các HS khác nhận xét. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
17. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Bước 4: Kêt luận,nhận định. GV: Nhận xét,chốt kiến thức. GV: Ở học kì I chúng ta đã được làm quen với từ ghép , từ láy và thành ngữ. Trong bài ngày hôm nay, cô sẽ giúp các em tìm hiểu sâu hơn về nội dung kiến thức đó và mở rộng chủ ngữ. 2.HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. a. Mục tiêu: - HS củng cố lại kiến thức về từ ghép, từ láy và thành ngữ. - Giúp HS nắm được kiến thức về chủ ngữ mở rộng trong câu và cách mở rộng chủ ngữ trong câu bằng một cụm danh từ. b. Nội dung : HS nhắc lại các kiến thức về từ ghép,từ láy,chủ ngữ và cách mở rộng chủ ngữ. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về từ ghép,từ láy,chủ ngữ và cách mở rộng chủ ngữ. d. Tổ chức thực hiện: - PP: Đọc, vấn đáp, thuyết trình. - KT: Động não. - Thời gian: 15 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ: I. Kiến thức Ngữ Văn. GV cho HS suy nghĩ cá nhân: 1. Từ ghép, từ láy + Em hãy nhắc lại khái niệm từ láy, từ - Từ ghép: là những từ phức được tạo ra ghép. Lấy ví dụ. bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với + Thế nào là thành ngữ? Chỉ ra một nhau về nghĩa. thành ngữ trong các tác phẩm đã học ở - Từ láy: là những từ phức có quan hệ học kì I mà em còn nhớ hoặc chỉ ra một láy âm giữa các tiếng. thành ngữ mà em biết. +Muốn hiểu được nghĩa của thành ngữ 2. Thành ngữ phải căn cứ vào đâu? - Là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ - Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn -HS suy nghĩ,trả lời. trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên Bước 3. Báo cáo, thảo luận: nó nhưng thường thômh qua một số phép -Hs trình bày. chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh Bước 4. Đánh giá, kết luận Giáo viên nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức. Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ: 3.Mở rộng chủ ngữ GV: Nhớ lại kiến thức tiếng Việt ở Tiểu - Chủ ngữ là một trong hai thành phần học về chủ ngữ và cho biết: chính của câu; chỉ sự vật, hiện tượng có + Chủ ngữ là gì? Chủ ngữ thường trả lời hoạt động, trạng thái, đặc điểm nêu ở vị cho câu hỏi nào? ngữ; trả lời cho câu hỏi Ai? Con gì? Cái + Chủ ngữ thường được biểu hiện bằng gì? Chủ ngữ thường được biểu hiện bằng những từ loại nào? Trong các từ loại đó, danh từ, đại từ. Câu có thể có một hoặc từ loại nào được dùng làm chủ ngữ nhiều nhiều chủ ngữ. hơn? -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
18. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 + Nêu cấu tạo của cụm danh từ làm chủ - Để phản ánh đầy đủ hiện thực khách ngữ ? quan và biểu thị tình cảm , thái độ của + Việc mở rộng chủ ngữ có tác dụng gì? người viết, người nói, chủ ngữ là danh từ Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ thường được mở rộng thành cụm danh -Hs suy nghĩ,trả lời. từ. Bước 3. Báo cáo, thảo luận: - Cấu tạo của cụm danh từ làm chủ ngữ -Hs trình bày. mở rộng trong câu thường gồm có: từ Bước 4. Đánh giá, kết luận làm thành tố chính (danh từ trung tâm) Giáo viên nhận xét, đánh giá và chốt và một số thành tố phụ. kiến thức. Chủ ngữ thường Chủ ngữ là một trong hai thành Trả lời cho câu được biểu hiện bằng phần chính của câu; chỉ sự vật, hỏi Ai? Con danh từ, đại từ. Câu hiện tượng có hoạt động, trạng gì? Cái gì? có thể có một hoặc thái, đặc điểm nêu ở vị ngữ nhiều chủ ngữ. SƠ ĐỒ MỞ RỘNG CN Để phản ánh đầy đủ DT, ĐT, TT khi làm CDT, hiện thực khách quan chủ ngữ có thể mở và biểu thị tình cảm, CĐT, rộng thành CDT, CN CTT thái độ của người viết, CĐT, CTT bao gồm người nói, chủ ngữ là DT, ĐT, TT làm CỤM danh từ thường được thành tố chính (trung C-V mở rộng thành cụm tâm) và một số danh từ TTthành tố phụ đứng trước hoặc sau trung tâm. Chú ý: Chủ ngữ là danh từ thường được mở rộng thành cụm danh từ, tức là cụm từ có danh từ làm thành tố chính và một số thành tố phụ. 3.HOẠT ĐỘNG 3.LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể. b. Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập. c. Sản phẩm:Câu trả lời học sinh về bài tập luyện tập mà giáo viên đưa ra. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, nêu vấn đề, giải quyết vấn đề. - KT: Động não. -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
19. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 - Thời gian: 15phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: GV giao nhiệm vụ: II.Thực hành Theo dõi SGK trang 16, hoàn thành 1.Bài tập 1 nhanh bài tập 1, 2: - Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại. Bài tập 1: Xếp các từ sau đây vào hai - Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã. nhóm: từ ghép, từ láy. mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã. 2. Bài tập 2: Bài tập 2: Các từ mẫm bóng, hủn Qua các từ mẫm bóng, hủn hoẳn, người đọc hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. hình dung về ngoại hình của nhân vật Dế Qua các từ đó, em hình dung như thế Mèn: Hai từ mẫm bóng, hủn hoẳn diễn tả nào về ngoại hình của nhân vật Dế nét khác biệt về ngoại hình của Dế Mèn ở Mèn? hai thời điểm. Nếu lúc nhỏ đôi cảnh ngắn Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: ngủn, xấu xí đến khó coi (từ láy hủn hoẳn) -Hs suy nghĩ làm bài tập. thì nhờ ăn uống điều độ và làm việc có Bước 3: Báo cáo, thảo luận: chừng mực mà trở thành một chàng dế - Hs trình bày bài tập. thanh niên cường tráng với đôi càng to, Bước 4: Kết luận, nhận định: khoẻ khoắn (từ ghép mẫm bóng) - GV yêu cầu HS khác nhận xét, bổ sung GV nhận xét và chỉnh sửa, bổ sung. Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 3. Bài tập 3: Theo dõi SGK trang 16, hoàn thành - Thành ngữ có sẵn: Chết thẳng cẳng, vái nhanh bài tập 3: cả hai tay. + Các thành ngữ “ Chết ngay đuôi”, - Thành ngữ của Tô Hoài:Chết ngay đuôi, “ vái cả sáu tay” trong văn bản Bài học vái cả sáu tay. đường đời đầu tiên được Tô Hoài sáng - Khác nhau tạo dựa trên những thành ngữ nào có + Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu sẵn? tay " sử dụng các bộ phận đuôi và 6 tay + Thành ngữ “ Chết ngay đuôi”, “ vái thay vì các bộ phận cẳng và 2 tay ở thành cả sáu tay” trong văn bản có gì khác so ngữ "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay" với thành ngữ có sẵn? + Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu + Vậy trong các thành ngữ đó, thành tay " phù hợp hơn với loài dế, vì loài dế ngữ nào phù hợp với miêu tả loài dế? khác với con người, đặc điểm của chúng là + Việc sử dụng những thành ngữ trên có đuôi và có 6 chân có tác dụng gì? - Tác dụng: làm cho cách diễn đạt cô đọng, hàm súc, giàu sức biểu cảm. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: -HS suy nghĩ, xác định các yêu cầu cơ bản, lần lượt thực hiện từng yêu cầu. Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Hs trình bày bài tập. Bước 4: Kết luận, nhận định: - GV yêu cầu HS khác nhận xét, bổ sung GV nhận xét và chỉnh sửa, bổ sung. 4. Bài tập 4: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài) -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ
20. Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 6 Năm học: 2023 – 2024 Theo dõi SGK trang 16, hoàn thành - CN: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo. nhanh bài tập 4, 5: b) Những gã xốc nổi thường lầm cử chỉ + Bài tập 4: Xác định chủ ngữ là các ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài) cụm danh từ trong các câu trong bài tập - CN: Những gã xốc nổi. 4. c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh + Bài tập 5: Xác định danh từ trung tâm trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh và các thành tố phụ trong từng cụm danh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong từ làm chủ ngữ trong bài tập 4. Trả lời các tủ hàng hiện ra trước mắt em bé. (Cô bé bằng cách điền vào mô hình: bán diêm) Câu Thành Thành Thành - CN: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp phần phần phần lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức trước trung sau tranh màu sắc rực rỡnhư những bức bày tâm trong các tủ hàng 5. Bài tập 5: a Câu Thành Thành Thành b phần phần phần sau trước trung c tâm Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:HS suy a những cái vuốt ở chân, ở nghĩ, xác định các yêu cầu cơ bản, lần khoeo lượt thực hiện từng yêu cầu. b những gã xốc nổi Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Hs trình bày bài tập. c hàng ngọn nến sáng rực, lấp Bước 4: Kết luận, nhận định: ngàn lánh trên - GV yêu cầu HS khác nhận xét, bổ sung cành cây GV nhận xét và chỉnh sửa, bổ sung. xanh tươinhư những bức bày trong các tủ hàng Tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ: để phản ánh đầy đủ hiện thực khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói). 4.HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn. b. Nội dung: GV hướng dẫn cho HS làm bài tập. c. Sản phẩm:Bài làm của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: - Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình. - Kỹ thuật: Động não. - Thời gian: 7 phút Hoạt động của thầy và trò Dự kiến sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Bài 6/16 *GV giao bài tập vận dụng cho HS: -------------------------------------------------------------------------------------------------------- GV: Phạm Thị Quỳnh Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ